Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Axborot – ta’lim muhiti - bu yangi darajadagi pedagogik tizimdir. ATM tushunchasining bir qator ta’riflari mavjud. Ushbu yondashuvning bitta varianti deb «Axborot-ta’lim muhiti bu pedagogik tizim plyus uning ta’minoti, ya’ni moddiy-texnik, moliyaviy-iqtisodiy, normativ-huquqiy, boshqaruv va marketing quyi tizimi» deb qarash mumkin.

ATM sifatida quyidagilar tushuniladi:

• 
  Ta’lim jarayoni sub’yekti sifatida inson bilan uzluksiz bog‘liq bo‘lgan axborot-texnik, o‘quv-uslubiy ta’limotning tizimli tartibga solingan to‘plamiga aytiladi;
  
• 
  Antroposofik regevant bo‘lgan, o‘quvchi va o‘qituvchining talantlari va ijodiy potensiallarini ochishga mo‘ljallangan axborot anturajiga aytiladi.
  
• 
  Axborotni an’anaviy va elektron tashuvchilarga uyg‘unlashtirish yo‘li bilan qurilgan, virtual bibliotekalarni, taqsimlangan ma’lumotlar bazalarini, o‘quv-uslubiy majmualarni va didaktikaning kengaytirilgan apparatini o‘z tartibiga olgan yagona axborot-ta’lim fazasiga aytiladi.
  

Axborot-ta’lim muxiti – yangi darajadagi pedagogik tizimdir. ATM deb ataluvchi yangi tuzilmadagi pedagogik jarayonlarni tadqiq etuvchi pedagogika fanining yangi yo‘nalishi xaqida gapirish mumkin. Shunday yangi yo‘nalishni biz, shartli ravishda “Elektron pedagogika” deb ataymiz. Internet tarmog‘idagi o‘quv muassasasining virtual vakolatxonasidagi ATM da o‘quv jarayonini tashkil etuvchi qismlarini ko‘rib chiqamiz.

O‘quv muassasining virtual fazosi (O‘MVF) virtual bu alohida o‘quv yurtida o‘quv jarayonni ta’minlaydigan servis xizmatlar va axborot resurslarning to‘liq to‘plamini o‘z ichiga olgan dasturiy kompleks hisoblanadi. Virtual vakllik (VV) ma’murlashtirish namunaviy metodika asosida o‘zining o‘qitish metodikasini amalga oshirgan holda asosiy o‘quv yurtini boshqaradi.

Axborot-ta’lim muxiti har bir o‘quvchiga quyidagi imkoniyatlarni ta’minlaydi:

• 
  o‘quv-metodik ta’minoti joylashtirilgan elektron kutubxonadan foydalana olish;
  
• 
  o‘qituvchi bilan elektron pochta orqali muloqat qilish;
  
• 
  har bir o‘qitiladigan kurs bo‘yicha telekonferensiya;
  
• 
  o‘z virtual o‘quv guruhining talabalari bilan muloqat qilish;
  
• 
  on-line rejimda va bir qator imkoniyatlar bilan o‘qituvchidan maslahat olish.
  

Virtual vakillikning asosiy funksiyalarini amalga oshiruvchi asosiy quyi tizimlari quyidagilardir:

• 
  Ma’muriy quyi tizim bo‘lib namunaviy generasiyalanadigan modullarni yaratish.foydalanuvchilarni ro‘yxatga olish va ularga belgilangan huquqlarni berish, barcha asosiy modullarning o‘zaro ishlashi hisoblanadi;
  
• 
  Xisobga olish quyi tizim (elektron xodimlar bo‘limi) – barcha toifadagi foydalanuvchilarning shaxsiy yig‘ma jildini yaratish va olib borish hisoblanadi;
  
• 
  Kutubxona quyi tizim (elektron kutubxona) – axborot resurslarini foydalanuvchilarning vakolatiga hamda o‘quv yurti tomonidan belgilanadigan shartlarga muvofiq to‘plash, saqlash va taqdim qilish hisoblanadi;
  
• 
  O‘quv jarayonini tashkil qilish quyi tizimi (elektron dekanat) – o‘quv guruhlar, mashg‘ulotlar jadvali, o‘quv jarayonining borishi yuzasidan nazoratni va boshqalarni shakllantirish;
  
• 
  Bilimlarni nazorat qilish quyi tizimi (testli qo‘yi tizim);
  
• 
  Statistika quyi tizimi – VV ishi to‘g‘risidagi statistik ma’lumotlarni yig‘ish, shakllantirish va taqdim etish hamda, ishlarga bayonnomalar yozish;
  
• 
  Xujjatlashshtirish quyi tizimi – turli hujjatlarni qog‘oz ko‘rinishda chiqarish.
  

Elektron kutubxona funksiyalari – o‘quv-metodik ta’minotdan on-line rejimida foydalanish uchun o‘quv-metodik ta’minotning o‘quv jarayonida quyidagilarni to‘plash va amalga oshirish hisoblanadi:

• 
  matnli materiallar;
  
• 
  audio- va videomateriallar;
  
• 
  gipermatnli qo‘llanmalar;
  
• 
  grafik tasvirlar;
  
• 
  o‘quv kompyuter dasturlar;
  
• 
  modellashtiriluvchi tizimlar;
  
• 
  avtomatlashtirilgan laboratoriya praktikumlar;
  
• 
  bir nechta tipdagi matnli topshiriqlar va boshqalar.
  

Elektron dekanat. O‘quv jarayonida o‘quvchilar har bir o‘qitiladigan fanlar bo‘yicha majburiy va qo‘shimcha o‘quv-metodik materiallar bilan ta’minlanadi.