Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish

Xulosa:

Xulosa qilib shuni aytamanki men bu labaratoriya mashg’ulotida Integral universial reversiv hisoblagichni tadqiq etdim.

Integral universial reversiv hisoblagichni kirishdagi ma’lumotlarni ketma-ket tartibda yozish, saqlash va uzatish uchun mo‘ljallanganligini bildim.
Bunda men mantiqiy amallarni bajarib signal bor yoki yoqligini tekshirib ko’rdim bunda 0 holatda signal o’tmasligi 1 holatda esa signal otganini. Integral universial reversiv hisoblagichni tadqiq etdim va kambinatsion mantiqiy amallar bajarib kordim shu bilan birga bu labaratoriyada ko’plab bilimlarni egalladim.


Nazorat savollari

1. 
   Hisoblagichlar qanday tasniflarga bo‘linadi va ularni izohlab bering.
   
2. 
   Sinxron va asinxron hisoblagichlar farqini tushuntirib bering.
   
3. 
   O‘tish koeffisienti bo‘yicha hisoblagichlar qanday turlarga bo‘linadi.
   
4. 
   Reversiv hisoblagichning ishlash prinsipini tushuntirib bering.
   

Laboratoriya ish№ 12

Mavzu: Shifratorlarni tadqiq etish.

Ishning maqsadi: shifratorlarning ishlash prinsiplari bilan tanishish. Ular haqida tushunchaga ega bo`lish va koderlarning chinlik jadvallarini o`rganib chiqish.

Nazariy qism Shifratorlar va ularning ishlash printsiplari

Shifrator (CD- coder) - kirish yo`lidagi birlik signalni n razryadli ikkilik kodga aylantiradigan EHM ning aniq uzelidir.
Boshqacha qilib aytganda shifrator 10-lik kodni 2-lik kodga aylantirib berish uchun xizmat qiladigan operatsion elementdir. Shuning uchun shifratorlar raqamli texnikaning va EHMlarning kiritish qurilmalarida o`nlik kodlarni ikkilik kodlarga o`zgartirishda keng qo`llaniladi.
Shifratorning kirish va chiqish yo`llari soni m=2<sup>n</sup> munosabat bilan belgilanadi. Shifratorni ishlash printsipini ko`rib chiqamiz. Unda kirish signallari sifatida x ₀
,...,x ₄ ikkilik o`zgaruvchilar qatnashadi. Ular mos ravishdagi klavishalarni bosganda paydo bo`ladi. Quyida shifratorning o`tish jadvalini keltiramiz. Shifratorning o`tish jadvali
121-jadval

*	0	0	0	0	0	0	0	0
0	0	0	0	0	1	0	0	0
1	0	0	0	1	0	0	0	1
2	0	0	1	0	0	0	1	0
3	0	1	0	0	0	0	1	1
4	1	0	0	0	0	1	0	0

O`nlik son	Kirish kodi						Chiqish kodi
	X4	X3	X2	X1	X0	Y2		Y1	Y0

Unda o`zgaruvchilar mustaqil hisoblanadi va 2<sup>5</sup>+1=32+1=33 kombinatsiyani qurish imkonini beradi. Lekin, ikki va undan ortiq klavishalarni bosishni ta’qiqlovchi chegara qo`yilganda, unda 32-tadan 6-ta mumkin bo`lgan kirish kombinatsiyalari qoladi. Bunday mos chegaraga kirish kodi “n –dan 1” yoki unitar deyiladi. Jadvalda bosilgan klavishaga «1» va bosilmagan klavishaga «0» mos keladi. Jadvaldan ko`rinib turibdiki, agar «1» x₁ yoki x₃ kirish yo`lida paydo bo`lsa, y ₀ ikkilik o`zgaruvchi «1» qiymatini qabul qiladi. Qolgan barcha kombinatsiyalarda y <sub>0</sub> =0 bo`ladi, ya’ni mantiqiy tilda:

y ₀ = x ₁ + x ₃ = x₁  x₃

Xuddi shunday:

Ushbu tengliklar asosida shifratorni «YoKI» bazisida (pastki rasmda), shuningdek

«VA» bazisida qurish mumkin.

Ayrim hollarda bir necha klavisha bir vaqtda bosilganda, shifrator maksimal nomerga ega bo`lgan klavishani tanlaydigan sxemani qo`llash talab etiladi. Bunday shifrator prioritetli shifrator deb ataladi. U «n-dan x-ning» o`zgarishini 8421 kodga aylantiradi.

Pastdagi prioritetli shifratorning o`tish jadvali keltirilgan. Unda maksimal nomerli kirishdagi o`zgaruvchi maksimal prioritetga ega, «1»-dan o`ngdagi dioganalda kirishdagi o`zgaruvchilar qiymati – chiqish kodini aniqlamasligi kerak. Prioritetli

shifratorning o`tish jadval