Axborot texnologiyalari” kafedrasi M1A-21 guruh magistranti Yo`ldosheva Dilfuza

MOBIL EKG TIZIMLARINING TAHLILI

Keng polosali ulanish imkoniyatini qо‘llab quvvatlovchi smartfon-larga asoslangan EKG texnologiyalari zamonaviy kardiologiya faoliyatiga ijobiy о‘zgarishlar bо‘lishiga sabab bо‘ldi. Bunday texnologiyalarning sig‘imi yildan yilga samarali oshirilmoqda va keng polosali ulanish imkoniyatlari takomillashtirib borilmoqda, natijada zamonaviy smart-fonlarda kardio signallarni monitoring qilish, tashhis qо‘yish va yurak-qon tomir kasalliklarini oldini olish imkoniyati yaratilmoqda.

Quyida kardiologiya maqsadlari uchun foydalanilayotgan turli smartfonlarga asoslangan EKG texnologiyalarning imkoniyatlari tahlil qilinadi. Olib borilgan izlanishlar natijasidan ma’lum bо‘lmoqdaki, 2020 yilga kelib keng polosali mobil ulanuvchilarining soni 7.7 milliardga yetishi mumkinligi va bu kо‘rsatgich dunyo aholisining taxminan 70%ga yaqinlashishi kutilmoqda.
Shuningdek, uy sharoitida smartfon orqali EKG xizmatlarini taqdim etish bо‘yicha о‘tkazilgan sо‘rovnomadan ma’lum bо‘ldiki, mobil EKG xizmatidan foydalanib, olingan ma’lumotlarini masofadan turib shifokorlarga yetkazishga qiziquvchilarning umumiy soni sо‘rovnomaga qatnashganlarning deyarli yarmiga teng bо‘ldi. Ma’lumki, sо‘nggi yillarda smartfon EKG texnologiyalaridan kardiologiya sohasida keng foydalanish boshlandi [1].
Xalqaro ekspertlarning ta’kidlashicha, mobil EKG ilovalarini keng miqyosida ishlab chiqish bilan, kardiolog-bemor nisbatini kamaytirish mumkin. Bu nisbat olib borilgan tadqiqot natijalariga kо‘ra о‘rtacha hisobda 1:14310 ming kishiga tо‘g‘ri kelar ekan. Ammo, rivojlangan va rivojlanayotgan hamda о‘rta hol davlatlarda kardiolog va bemor nisbati bir-biridan keskin farq qiladi. Masalan, Afrika va Hindistonda bu nisbat umumiy aholi boshiga emas, balki bemorlarga nisbatan olinganda ham 1000 dan ortiq bemorga bitti kardiolog tо‘g‘ri keladi.
Shuning uchun ham, telekommunikatsiya bozorida mobil EKG tizimlarini talabga kо‘ra keng ishlab chiqarish va umumfoydalanish maqsadlariga yо‘naltirilsa, kardiolog-bemor nisbati keskin yaxshilanishi mumkin. Qо‘shimcha qilib aytish mumkinki, oddiy holatlarda ham kardiolog-bemor munosabatlari takomillashtirilgan mexanizmlardan foydalanilmaganligi sababli, mutaxassis kardiologlar kо‘p hollarda ortiqcha band bо‘lib qolishadi va asosiy g‘amxо‘rlik qilish kerak bо‘lganlar navbatda qolib о‘z vaqtida muolaja ololmaydilar.
Mobil EKG tizimini qisqa vaqt ichida keng ommaga taqdim etish bilan, kо‘plab mavjud ijtimoiy muammolarga yechim topish, ortiqcha vaqtni va pulni tejab qolish hamda boshqa ovoragarchiliklarni oldini olish mumkin. Shuni ta’kidlash lozimki, EKG ilovalar orqali taqdim etiladigan xizmatlar oddiy kardiogrammani ekranga chiqarishdan tortib kardiogrammani tahlil qilish, murakkab EKG shakllariga mos kasallik belgilarini aniqlash, kasallikni kelib chiqish sabablarini tushintirish, kasallikka tashhis qо‘yish va davolish jarayonini izohlashni о‘z ichiga olishi mumkin.
Bu kabi jarayonlar albatta talabga kо‘ra EKG texnologiyasini ishlab chiqishni va kardiologiya talablariga mos EKG ilovasini loyihalashni о‘z ichiga oladi [2]. Shuningdek, kasalliklarni tanib olish, tahlil qilish va tashhis qо‘yish jarayonlari о‘z navbatida ikkinchi bosqichdagi ish hisoblanadi va bular bilimlar bazasiga (ekspert tizimlari) tayanadi. Kardiologiya soxasida foydalanib kelinayotgan smartfon EKG texnologiyalarining qiyosiy tahlil keltirilgan.

OD*- oziq ovqat va dori darmon boshqaruvi

Xulosa. Yuqoridagi ma’lumotlardan kо‘rinib turibdiki, kardiologiya maqsadlari uchun foydalanilayotgan smartfonga asoslangan EKG tizimlarining imkoniyatlari turlicha va taqdim etadigan xizmat turlariga mos ravishda narxlari xam bir-biridan farq qiladi. Smartfonga asoslangan EKG tizimlari har doim ham standartga muvofiq ishlab chiqilmayapti. Shuningdek, bu kabi texnologiyalar foydalanuvchilarning sog‘lig‘iga salbiy ta’sir kо‘rsatishi ham mumkin.