Axborot kutubxona katalogi va fondi

Introduction  to  Library  and  Information  Science//en.wikibooks.org.
 
-   2015.  -   p.83.
108

---

tirilgan  va  to‘ldirilgan  nashlari  chiqmoqda.  13-nashridan,  ya’ni 
Dyui  vafotidan  keyin  (1932)  birinchi  nashridan  boshlab  Univer­
sal  o ‘nlik  klassifikatsiyaga  aniqlagichlarning  mustaqil  jadvallari 
kiritilgan.
Klassifikatsiyalash strukturasiga yangidan-yangi o‘zgartirishlar 
kiritish hozirgi kunda ham  davom etmoqda.  Klassifikatsiya  maz­
muniga ham o‘zgartirishlar  kiritilmoqda.
Universal  o‘nlik klassifikatsiya  dunyoning  ko‘p  mamlakatlari- 
da  qo‘llanilmoqda.  Biz  uchun  0 ‘nlik  klassifikatsiyaning  asosiy 
ahamiyati  shundaki,  u  «Universal  o‘nlik  klassifikatsiya»  (U O ‘K) 
ga asos  qilib  olingan.
Universal  0 ‘nlik  klassifikatsiyaning  tuzilishi  XIX  asr  oxirida 
Bryusselda  tashkil  qilingan  xalqaro  bibliografiya  instituti  (XBI) 
ning  faoliyatiga  bog‘langan.  Institut  «Universal  bibliografik  re- 
pertual»,  ya’ni  barcha mamlakatlarda,  barcha tillarda  nashr etil- 
gan  fanning  barcha  sohalaridagi  adabiyotlarninig  bibliografik 
ko‘rsatkichini tuzishni  o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan edi.  Bun­
day  ishni  amalga  oshirish  xalqaro  miqyosda  foydalanishga  ya- 
roqli bo‘lgan  fanning barcha  sohalarini  qamrab  oladigan  mufas- 
sal klassifikatsion  sistemani  yaratishni  talab  etdi.
XBI  mutaxassislari  ishlab  chiqqan  klassifikatsiyaga  0 ‘nlik 
klassifikatsiya asos  qilib  olindi,  chunki  o‘nlik indekslash xalqa­
ro yagona  til bo‘lib,  bundan tashqari jadvallarni  mufassallashti- 
rish  im konini  ham   berardi.  0 ‘nlik  klassifikatsiya  jiddiy  qayta 
ishlandi.  1927-yildan boshlab XBI shuningdek,  turli  m am lakat­
larda  turli  tillarda  nashr  etiladigan  bu  mustaqil  ahamiyatga 
ega  bo‘lgan,  qayta  ishlangan  klassifikatsiya  nashrlari  (U O ‘K) 
«Universal  o‘nlik  klassifikatsiya»  nom ini  oldi.  Universal  o‘nlik 
klassifikatsiyada  0 ‘nlik  klassifikatsiyaning  asosiy  qatori  saqlab 
qolingan,  biroq  birinchi  va  ikkinchi  bosqich  indekslarining 
ko‘rinishi  o‘zgartirilgan  uch  va  ikki  belgili  indekslardan  nol- 
larni  chiqarib  tashlangan.  Universal  o‘nlik  klassifikatsiya  in ­
dekslarini  insoniyat bilim lari m ajm uini bir deb  faraz qilib,  o‘nli 
kasr  tarzida  tushunish  kerak.  Indekslarni  yaxshiroq  idrok  etish 
maqsadida  har  bir  uch  raqam   keyingilaridan  nuqta  bilan  ajra- 
tiladi.