«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

3. CD-RW - qayta yozish mumkin b o‘lgan disk. 
CD-RW 
disk, shuningdek, та ’lum otlam i о ‘chirsa bo ‘ladigan optic diskdir
va foydalanuvchi undan та ’lum otlam i yoza oladi va о ‘chira oladi,
shuningdek, qayta-qayta foydalansa bo ‘ladi.C D -RW  
disklar CD- 
ROM yuritgichda o ‘qilmaydi.CD-RW disklaming hajmi 650-700 
MB b o ‘ladi.
4. DVD-ROM - ko‘p xususiyatli video diskdir. DVD-ROM
katta hajmli CD-usulida va 4,7 GB yoki undan ortiq hajmga ega.
K o‘p yangi kompyuter tizimlari hozir standart jihozlangan DVD 
yuritgich bilan keladi. Eng katta afzalligi bu yuritgichlar standart 
CD-ROM disklarini ham o ‘qiy oladi, shuningdek hozirda siz DVD 
filmlami ko‘ra olasiz va bir yuritgichda CD-ROM ni ham yurita 
olasiz.
62

---

DVD lar CDni qayta ishlashda, dasturlar tarqatishda va ko‘n- 
gilochar o'yinlar uchun potensialga ega.
CD ga o ‘xshab, DVDning faqat o'qiydigan va qayta yozsa 
bo‘ladigan variantlari bor. DVD-R ga faqat bir marta foydalanuvchi 
tomondan yozsa bo‘ladi. Bu disklaming uch xil qayta foydalansa 
bo‘ladigan turi bor. Bular DVD-RW, DVD-RAM bulaming bar- 
chasiga bir nacha marta m a’lumot yozib, o‘chirsa bo‘ladi. DVD-R 
disklar 4,7 GBli bir tomonlama, 9,6 GBli ikki tomonlama b o iad i.
Optik disk yuritguvchilaming va turli xil optik medialarming 
hammasi ham o‘zaro mos emas. Sizga kerakli mahsulot axborotini 
sotib olishdan oldin siz xohlayotganingizni qabul qilayotganingizga 
amin bo‘lishingiz kerak.
Magnit tasma
Magnit tasmasi bu o‘zida katta hajmdagi m a’lumotlami saqlay 
oladigan 2-xotira qurilmasidir. Tasma ketma-ketlikdagi ro ‘xsat 
etilgan mediadir va undagi m a’lumotlar ketma-ket qabul qilinadi. 
Katta hajmli fayllar unda saqlanadi. Uning xususiyatiga qarab, ular 
o'zgaruvchan m a’lumotlami saqlash uchun qulay emas.
Tasmaga o ‘xshab audio tasma ham foydalaniladi, magnit tasma 
ingichka tortishuvchan plastik modda bilan qoplangan. M a’lumotlar 
tortishuvchi va tortishmaydigan nuqtalar orqali tasvirlanadi. Bu- 
gungi kunda, “magnit tasma” asosan saqlash va qayta ishlash uchun 
foydalaniladi, masalan tarixiy davomiy yozuvlar uchun qayerdaki 
tezlikda zarur bo‘lmaydigan yozuvlar uchun.
Katta kompyuterlarda, tasmalar maxsus kartridjlar ichida magnit 
tasmali bo‘limda yoki kalavada foydalaniladi. Bu tasmalaming har 
biri 160 GB hajmni egallaydi. Mikrokompyuterlarda, tasma kart- 
ridjlaming qismida foydalaniladi, qismlar plastic ichidagi to ‘rt- 
burchak tasmalardan iborat audio kasetalarga o ‘xshaydi. Ichki va 
tashqi disk yuritgich tasma mediasini foydalanishga muhtoj b o iad i.
Flash karta
Flash karta ruchka oicham idagi kompakt qurilmadir va turli xil 
shakllar va dizaynda ishlab chiqariladi (Masalan, mchka ko‘ri- 
nishida, hamyon ko‘rinishida vab.) va turli xil xususiyatlarga ega 
bo‘lishi mumkin (Masalan, kamera bilan, yoki MP3/WM/FM radio
63

---

o ‘ m a t i l g a n h o l d a v a b . ) . U b i r k o m p y u t e r d a n b o s h q a k o m p y u t e r g a