«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

3.3-rasm. Kompyuter sistemasining blok rasmi
Qayta ishlash
Qayta ishlash qurilmalari natija va boshqa m a’lumotlamiami 
kompyuterdan qabul qiladi va uni foydalanuvchiga yetkazadi. 
Kompyuter m a’lumotlami qayta ishlash qurilm asiga ikkilik shaklda
2 J.B.Dixsil. “Fundamentals o f computer programming and IT” 2011. 6 p.
? J.B.Dixsit. “Fundamentals o f computer programming and IT” 2011. 5 p.
54

---

jo‘natadi. Qyta ishlash qurilmasi ma’lumotlami foydalanuvchi 
uchun qulay bo'lgan formaga o‘zgartirib
havola etadi. Masalan chop etish orqali, monitorda namoyish 
etish va ovozni yozish orqali. Bir qancha qayta ishlash birliklari 
quyidagilar:
1. Kompyuter ekrani VKB deb ataladi (visual ko‘rsatish birligi);
2. Printer;
3. Plotter.
Qisqacha aytganda quyidagi funksiyalar qayta ishlash quril­
malari tomonidan amalga oshiriladi:
1. Kod shaklida amalga oshirilgan komyuter natijalarini qabul 
qiladi.
2. Ushbu kodlami inson o‘qiy oladigan natijalarga aylantiradi.
3. 0 ‘zgartirilgan natijalarni tashqi dunyoga taklif qiladi.
Ma’lumotlarni saqlash
Saqlash birliklarining funksiyasi ma’lumotlami saqlashdir. 
Ma’lumot va buyruqlar asosiy jarayon boshlangunga qadar kiritish 
qurilmalari orqali kompyuterga kiritiladi va saqlanadi. Shuningdck, 
qayta ishlangan natijalar monitorda aks ettirilishidan oldin qa- 
yerdadir saqlanishi kerak. Bundan tashqari, o‘rta natijalar ham 
kompyuterda saqlanishi kerak. Kompyuteming saqlash birligi yoki 
asosiy xotirasi ushbu fimksiyalami ta’minlab beradi. Asosiy xotira 
bu tezkor xotira hisoblanadi. U dasturlami ma’lumotlar bo‘ylab 
saqlaydi. Asosiy xotira CPU bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqada bo‘ladi.
Ikkilamchi xotira (yordamchi xotira) ma’lumotlami saqlash 
uchun foydalaniladi. Ma’lumot va dastur buyruqlari doimiy saq­
lanadi. Ular keyinroq ham foydalanilishi mumkin4.
Xulosa qilib aytganda, saqlash birligi quyidagi fimksiyalami 
bajaradi:
1. U ma’lumot va dasturlami saqlaydi.
2. U o‘rta natijalaming qayta ishlash jarayonini amalga oshiradi.
3. Natijaga chiqarilishi kerak bo‘lgan so‘ngi natijalarni qayta 
ishlash jarayonini saqlaydi.
4. Kompakt disk yurituvchilarining quyidagi turlari mavjud;
4 J.B.Dixsit. '‘Fundamentals o f computer programming and IT” 2011. 6 p. 
55

---

5. CD-RW - kompakt disklami o‘qish va ularga ma’lumotlar 
yozish qurilmasi
6. DVD-R W - DVD disklami o‘qish va ularga ma’lumotlar 
yozish qurilmasi
7. Ma’lumot tashuvchi disklaming turlari:
8. CD - katta hajmdagi ma’lumotlami saqlashga mo‘ljallangan
disk
9. DVD - katta hajmdagi multimyedia ma’lumotlami saqlashga 
moljallangan disk