Avtomobilsozlik

O‘lchash asbobi deb, kuzatish (kuzatuvchi) uchun qulay ko‘rinishli shaklda o‘lchash ma’lumoti signalini ishlab chiqishga mo‘ljallangan o‘lchash vositasiga aytiladi.

O‘lchash asboblarining turlari quyidagicha (4.5 – rasm):

4.6 – rasm. O‘lchash asboblarining o‘lchash natijasi ma’lumotlarini

ko‘rsatishiga ko‘ra turlarga bo‘linishi.
5- MAVZU. O’LCHASHLARNING SIFAT MEZONLARI. METROLOGIYANING AKSIOMALARI.

Rеjа:

1. 
   O’lchashlarning sifat mezonlari.
   
2. 
   Metrologiyaning aksiomalari.
   
3. 
   O’lchash xatoliklari, ularning tabaqalanishi.
   

O`lchashlarning sifat mezonlari

Hаr bir nаrsаni sifаti bo’lgаnligi kаbi o’lchаshlаrning sifаti vа uning mеzоnlаri mаvjud. Bu mеzоnlаr o’lchаshlаrdаgi аsоsiy tаvsiflаrni ifоdаlаydi.

O’lchаsh sifаti аniqlik, ishоnchlilik, to’g’rilik, yaqinlilik vа qаytаri-zuvchаnlik, хuddi shundаy yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgаn хаtоlik o’lchаmi bilаn tаvsiflаnаdi.

Aniqlik – bu mezon o‘lchash natijalari kattalikning chinakam qiymatiga yaqinligini ifodalaydi. Miqdor jihatdan aniqlik nisbiy xatolik moduliga teskari tarzda baholanadi. Masalan, agar o‘lchash xatoligi 10 ^{– 3} bo‘lsa, uning aniqligi 10³ bo‘ladi yoki boshqacha aytganda, qanchalik aniqlik yuqori darajada bo‘lsa, shunchalik, o‘lchash natijasidagi muntazam va tasodifiy xatoliklar ulushi kam bo‘ladi.

Ishonchlilik – o‘lchash natijalariga ishonch darajasini belgilovchi mezon hisoblanadi. O‘lchash natijalariga nisbatan ishonchlilikni ehtimollar nazariyasi va matematik statistika qonunlari asosida aniqlanadi. Bu esa konkret holat uchun xatoligi berilgan chegaralarda talab etilgan ishonchlilikdagi natijalarni olishni ta’minlovchi o‘lchash usuli va vositalarini tanlash imkonini beradi.