Avtomobil transportida yuktashish asoslari dars o'quv maqsadi

guruh - radiaktiv moddalar;








Kategoriyal - oq; (№ 7A)

KategoriyaII - sariq;
(№ 7B)

Kategoriya III- sariq; (№ 7S)

7. 
   guruh - korroziyalanuvchi moddalar;
   

(№ 8)
(turli kislotalar)

7. 
   guruh - har xil xavfli modda va tovarlar (yuqoridagi klasslarga kiritilmagan).
   

(№ 9)
(oq va ko'k asbest, akkumulyatorlar, dizel yoqilg'lari)
Avtomobillarning yuk ko'taruvchanligidan foydalanish. Bu ko'rsatgich yukning (nisbiy og'irligi) hajmiy og'irligi va tashishga tayyorlanganligi (joylashtirish, bog'lash, presslash va x.k) bilan bog'liq bo'lib, yuklar 4 klassga bo'linadi:

1. 
   klass-avtomobilning yukko'tarishdan foydalanish koeffitsienti darajasi-1,0;
   
2. 
   klass-avtomobilning yuk ko'tarishdan foydalanish koeffitsienti darajasi-99-0,77 (0,8);
   
3. 
   klass-avtomobilning yuk ko'tarishdan foydalanish koeffitsienti darajasi-0,70- 0,51 (0,6);
   
4. 
   klass-avtomobilning yuk ko'tarishdan foydalanish koeffitsienti darajasi-0,5 va undan kam bo'lgan yuklar kiradi.
   

Yuklarni tasniflashdan maqsad transport vositasi, tashish usullaridan yaxshiroq foydalanish, ortish-tushirish ishlarida mexanizatsiyadan foydalanish uchun zarurdir.

2. 
   Tara va uning xizmati
   

Ortish va tushirish, tashish va saqlov operatsiyalarida yuklarni buzilishining oldini olish uchun taralardan foydalaniladi.
Taralar mustaxkam, ko'p marotaba foydalanishga mo'ljallangan va iloji boricha arzon materiallardan yasalgan bo'lishlari zarur.
Ba'zi bir taralarga joylangan yuklar zaifligi (murtligi) yoki boshqa bir xususiyatlariga ko'ra ular qo'shimcha, ishonchliroq tara (supertara)larni talab qiladilar. Masalan, sut mahsulotlari yoki mineral suvlar tashishda shisha qadaxlarni maxsus reshetka (plassmasa)larga joylashtiriladi, bu tipdagi kislotalar daraxt shoxlaridan to'qilgan maxsus korzinalarda tashiladi.
Taralar gabaritlari, shakllari va unga joylashtiriluvchi yuk og'irlik miqdoriga hamda ishlatiluvchi materiallariga ko'ra o'z standart (andoza)lariga egadirlar. Taralarni standartlash tovar oborotini yaxshilash bilan birga barcha transportlarda ham transport vositasi kuzovi yoki platformasidan sig'dirishi (yuk sig'dirish va ko'tarish qobiliyati) dan maksimal foydalanish, bir turdagi ortish va tushirish mexanizmlari, konteyner va tagliklardan foydalanish imkonini beradi.
Taralar quyidagicha ajratiladi:
—qattiqlik darajasiga ko'ra: a) ma'lum shaklga ega bo'lgan qattiq (yashik, bochka va h.k.); b) yumshoq (qoplar), o'z shaklini to'ldirgandan so'ng oladi; v) o'rtacha qattiqlikdagi;
-materialiga ko'ra: yog'ochdan yasalgan; shishali, sopol, qog'oz-kartonli, to'qima korzina.




Odatda yuklarni tashish,
ortish va tushirish operatsiyalarida saqlash maqsadida taralar
makirovkalanadilar. Markirovkalash to'rt xil bo'ladi.

1. 
   Tovar markirovkasi- ishlab chiqaruvchi zavod nomi, yuk turi og'irligi ko'rsatiladi;
   
2. 
   Yuk markirovkasi-jo'natish va qabul qilinish joyi (punkti), yuk jo'natuvchi va qabul etuvchilar ko'rsatiladi:
   
3. 
   
   va
   Transport markirovkasi- to'ldirilgan hujjat nomeri (tartibi) va joylar soni ko'rsatiladi;
   
4. 
   Maxsus markirovka-ayrim xususiyatlar ko'rsatiladi. “surilmasin”, “ustki qismi”, “ehtiyot bo'ling-sinadi” yoki fujer rasmi, “nurdan saqlang” va h.k.
   

Markirovkada ko'rsatilgan talablarni bajarishlik tashuvchilar, ortish tushirish
operatsiyasini bajaruvchilar,
omborlarda saqlovchilar va boshqa shaxslar uchun majburiydir.
Markirovakada yozuvlar

1. 
   rasmda ko'rsatilganidek joylashadi.
   
   2. 
      manipulyatsiya belgilari va ogohlantiruvchi yozuvlar; 3-yuk partiyasidagi joyi tartib raqami va yuk partiyasidagi joylarning umumiy soni; 4-yuk qabul qiluvchi nomi; 5-qayta yuklash
      
   3. 
      punkt nomi; 6-transport tashkilotlari yozuvi; 7-yuk joyi hajmi (eksport yuklar uchun); 8-gabarit o'lchamlari; 9-brutto massasi; 10-sof og'irligi (netto); 11-ishlab chiqaruvchi davlat va (yoki) yuk yetkazuvchi; 12-jo'natuvchi punkt nomi; 13-yuk jo'natuvchi nomi.
      

YUK TAMG'ALARINING TURLARI VA MAQSADI
Transport idishlarining tamg'asi GOST 14192-77. yuk tamg'alari bilan muvofiqlashtiriladi. Bu standart barcha transport turlarida yuklarni tashish, ortish- tushirish va saqlash jarayonida o'rnatilgan qoida asosida amal qilinadi.

1. 
   jadval