Avtomobil transporti muxandisligi

15.2 O’lchanadigan parametrlar
O‘lchanadigan asosiy diagnostik parametrlar quyidagilardan iborat:
A. Tortish-iqtisodiy parametrlar:
Kompleks
ravishda
asosan reja
bo‘yicha
(maxsus
po‘stlarda)
Diagnostika usullari
Stendda
Transport vositasi
harakatlanayotganda
Elementlar
bo‘yicha
asosan reja
bo‘yicha
Transport vositasi
konstruksiyasiga
o‘rnatilgan
nazorat asboblari
bilan (uzluksiz
ekspluatatsiya
jarayonida
Ko‘chama
asboblar
yordamida
(ma’lum
davriylik
bilan yo‘l
sinashlari
jarayonida)
Maxsus
po‘stlarda
TXK bilan
birgalikda
15.1-rasm.
Tortish sifatlarini diagnostikalash usullari

---

101
N
k
– yetakchi g‘ildiraklardagi quvvat va uning hosilalari;
P
k
– tortish kuchi;
V
a
– harakat tezligi;
P
f
– harakatga ko‘rsatiladigan qarshilik kuchi;
S
v
– erkin yo‘l;
S
r
– tezlab ketish yo‘li;
T
r
– tezlab ketish vaqti;
J
r
– tezlanish;
Q – xarakterli tezlik va yuklama rejimlarida yonilg‘ining solishtirma sarfi;
С
O – ishlatilgan gazlarning zaharliligi;
A – shovqin miqdori.
B. Yurish xususiyati diagnostic parametri:
P
b
– yetaklanuvchi g‘ildiraklardagi yon kuchlar.
Parametrlar ikki guruhga bo‘linadi: birinchi guruh parametrlari (P
k
, V
a
, t
r
, S
r
, Q va
h.k.) umumiy diagnostika parametrlari hisoblanadi; ikkinchi guruh parametrlari esa
elementlar bo‘yicha o‘tkaziladigan diagnostikaga mo‘ljallangan bo‘lib, transport
vositasining quvvati va yonilg‘i iqtisodiyoti ko‘p jihatdan ularga bog‘liq. Bu guruh
tarkibiga dvigatel kirish traktidagi havoning siyraklanishi –
D
P, transmissiya
mexanizmlarining qarshiligi – M
t
yoki erkin yo‘l – S
v
, 
С
O miqdori, tirsakli valning salt
yurishlardagi bir maromda aylanishi, o‘t oldirishning o‘rnatilish burchagi, o‘t oldirish
tizimi I va II zanjirlaridagi kuchlanish parametrlari (dizellar uchun – bosim va dvigatel
silindrlariga yonilg‘i yetkazib berish parametrlari) va h. k. lar kiradi.
Birinchi guruh parametrlari asosan chopish barabanlari va yuklama moslamalar
bilan jihozlangan dinamometrik stendlar yordamida, ikkinchi guruh parametrlari esa
ko‘chma asboblar yordamida aniqlanadi.