Avtomobil transporti muxandisligi

ekstrapoliatsiya, ekstrapoliatsiya usuli bilan har xil ekspluatatsiya sharoitlari
yoki uzoq ekspluatatsiya davomiyligi bo‘yicha aniqlash.
Qo‘llash sohasi bo‘yicha ishonchlilik ko‘rsatkichlari me’yoriy va baholovchi
turlarga bo‘linadi. Me’yoriy-texnik yoki konstruksion hujjatlarni reglamentlaydigan
ishonchlilik ko‘rsatkichlariga me’yoriy deyiladi. Baholovchi ko‘rsatkichlarga ilmiy-
tadqiqot va loyiha-texnologik ishlanmalarni taqqoslab baholashda qo‘llaniladigan
ko‘rsatkichlar kiradi.
Joriy etish sohasi bo‘yicha ishonchlilik ko‘rsatkichlari yakka (alohida) va
guruhlar bo‘yicha turlarga bo‘linadi. Yakka (alohida) ishonchlilik ko‘rsatkichlariga
sinov yoki ekspluatatsiya natijalariga asoslanib ko‘rilayotgan Ob’ekt ishonchliligini
reglamentlovchi talablariga mos yoki mos emasligi haqida hulosa chiqarish. Guruhli

---

22
ishonchlilik ko‘rsatkichlari deb, Ob’ekt ishonchliligini reglamentlovchi talablarga
mos ekanligini, ma’lum nazorat ostidagi buyumlar soni asosida nisbiy xulosa
chiqarishga aytiladi.
Ishonchlilik ko‘rsatkichlarini me’yorlash.
Buyum ishonchlilik ko‘rsatkichlarini
tanlash buyurtmachi talabidan yoki ishlab chiqaruvchi tomonidan belgilanishida
standart va buyum modelining yuqori darajaga erishilgan natijalariga asoslanadi.
4.1-jadval
Ishonchlilik ko‘rsatkichlarining tasnifi
T/r
Alomati
Ko‘rsatkichi
1.
Ishonchlilik xususiyatini
xarakterlovchi soni
Yakka
Kompleks
2. Ishonchlilik xususiyatlari
Buzilmaslik
Chidamlilik
Ta’mirlashga moyillik
Saqlanuvchanlik
3. Aniqlash usuli
Hisobiy
Eksperimental
Ekspluatatsion
Ekstrapoliatsiya
4. Qo‘llash sohasi
Me’yoriy
Baholovchi
5. Joriy etish sohasi
Yakka (alohida)
Guruhlar bo‘yicha
Me’yorlash birinchi navbatda buyumning buzilmasdan ishlash ehtimolligi R(t) –
ish davomiyligi bo‘yicha baholanadi, yuqori ishonchlilik talab etiladigan tizimlarda
(
1
R(t)
®
bo‘lganligi uchun ularga ishonchlilikni zaxira koeffitsienti
K
N
va gamma
foizli resurs
T
g
.
belgilanadi(4.2-jadval)
.
4.2-jadval