Avtomobil elektr jihozlarini ishlatish, diagnostika qilish va

(26)
«PP362» holatiga, almashlab ulagich 
(23)
taxometr «6000» ho-
latiga qo‘yiladi. Òugmacha 
(27)
yordamida tirsakli val aylanishlar
sonini sekin-asta oshirib borib, voltmetr 
(18) 
va taxometr 
(21)
ko‘rsatkichini kuzatib boriladi. Agar generator uyg‘onmasa, tug-
macha 
(22)
«Âîçáóæäåíèå» yordamida uyg‘otiladi. Òugmacha
qo‘yib yuborilgandan so‘ng generator ishlamasa, kuchlanish rost-
lagichi yoki uyg‘otish zanjiri nosoz hisoblanadi. Aylanishlar chas-
totasi oshirilishi bilan generator kuchlanishi cheksiz oshishi kuza-
tilsa, kuchlanish rostlagichi nosoz hisoblanadi. Aylanishlar chas-
totasi oshirilishi bilan generator kuchlanishi ma’lum qiymatdan
oshmasa, kuchlanish rostlagichi soz holatda deb hisoblanadi. Nav-
batdagi tekshirish kuchlanish rostlagichi me’yoriy qiymatini soz-
lashdan iborat bo‘ladi. Aylanishlar chastotasi 3000 ayl/daqiqaga
ko‘tariladi. Aylanishlar chastotasini taxometr 
(21) 
orqali (uzatma
koeffitsiyentini hisobga olgan holda) aniqlanadi. Reostat dastagi
(32)
yordamida generatorga nominal tokning 0,5 qiymatiga teng
yuklama toki beriladi. Bu qiymat ko‘rsatkich 
(19) 
orqali nazorat
qilib boriladi. Voltmetr 
(18)
orqali esa rostlanuvchi kuchlanish

---

121
nazorat qilinadi. Bu o‘lchashlar jarayonida qurilmada qayd qilina-
yotgan kuchlanish haqiqiy kuchlanishdan 0,6 V kam bo‘lishini
hisobga olish kerak. Bunday farq qurilma va avtomobilaro qo‘-
shimcha o‘tkazgichlarning ulanishi hisobiga sodir bo‘ladi.
O‘t oldirish tizimini diagnostika qilish. Uzgich kontaktlari qar-
shiligini tekshirish.
Qurilma almashlab ulagichlari dastlabki ho-
latga qo‘yiladi. Almashlab ulagich 
(26)
«Kontakt» holatiga qo‘-
yiladi. Kontakt-tranzistorli o‘t oldirish tizimi tekshirilayotganda,
o‘tkazgichlar dastasi 
(6)
ning 
Pr 
belgili qisqichi uzgich-taqsim-
lagichga, qolgan barcha tekshirishlarda o‘t oldirish g‘altagining bel-
gisiz klemmasiga ulanadi. Òirsakli valni sekin-asta aylantirib,
kontaktlar tutash holatiga keltiriladi. O‘t oldirish kaliti ulanadi va
voltmetr 
(18)
orqali kontaktlardagi kuchlanishning tushishi aniq-
lanadi. Bu kuchlanish 0,1 V. dan ko‘p tushmasligi lozim.
Past kuchlanishli zanjirni tekshirish.
Dvigatel ishga tushiriladi
va aylanishlar chastotasi 1000 ayl/daqiqaga ko‘tariladi. Almashlab
ulagich 
(26)
«Ossillograf» holatiga, almashlab ulagich 
(12)
«I
öèëèíäð I» holatiga qo‘yiladi, so‘ngra dastak 
(13)
ni o‘ngga burab,
ossillograf yoqiladi.
Ossillograf nurining kichik amplituda bilan yoki soha 
(1)
da
tebranishi kondensator va o‘t oldirish g‘altagi birlamchi chulg‘ami
nosozligini bildiradi.
Uzgich kontaktlari holatini tekshirish.
Almashlab ulagich 
(23)
«6000» holatiga qo‘yiladi. Aylanishlar chastotasi 2000 ayl/daqiqaga
oshiriladi. Boshqaruv buragich 
(14)
«Razmer» ossillograf ekrani
bo‘yicha tasvir kattalashgunga qadar buraladi va kontaktlar aj-
ralishi (4-soha) hamda ulanishi (3-soha) nazorat qilinadi. Òasvir
chiziqlarining (3 va 4-sohalarda) vertikal o‘q bo‘yicha o‘chishi va
xiralashuvi kontaktlar ulanish-ajralishida nosozlik borligidan da-
lolat beradi. Bu holda kontakt yuzalari ko‘zdan kechiriladi, shar-
nir o‘qi orasida lyuft tekshiriladi.
Uzgich kontaktlari tutashib turish burchagini tekshirish.
Òirsakli
val aylanishlar chastotasi 1000 ayl/min.ga ko‘tariladi. Boshqaruv
buragich 
(14)
«Razmer» ossillograf ekrani bo‘yicha tasvir kat-
talashgunga qadar buraladi. Kontaktlar tutashib turish burchagi
(

) ni 0—90 shkalasi yordamida aniqlanadi. Sakkiz silindrli dvigatel-
lar uchun bu ko‘rsatkich ikki marta kamaytiriladi. Olti silindrli
dvigatellar uchun 0—60 shkaladan foydalaniladi. Olingan nati-
jalar texnik tavsifnomaga solishtiriladi (4.1-jadval). Òirsakli val ay-
lanishlarini 2000 ayl/daqiqaga ko‘tariladi; boshqaruv buragich 
(14)

---

122
«Razmer» ossillograf ekrani bo‘yicha tasvir kattalashgunga qadar
buraladi va kontaktlar tutashib turish burchagi aniqlanadi. Bu bur-
chak 2° dan oshmasligi kerak.