Avtomobil elektr jihozlariga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar

Akkumulatorlar batareyasini zaryadlash usullari

Akkumulyatorlarni zaryadlash uchun, odatda, maxsus o’zgarmas tok manbalaridan foydalaniladi. Hozirgi vaqtda avtokorxona sharoitida zaryadlashning asosan ikki usuli qo’llaniladi:

- zaryadlash tokining qiymati o’zgarmas bo’lganda;

- zaryadlash kuchlanishi o’zgarmas bo’lganda.

Tok qiymati o’zgarmas bo’lganda zaryadlash. Bu usulda zaryad qilinganda akkumulatorlar batareyasi o’zgarmas tok manbaiga ketma-ket ulanadi (1.51-a rasm). Zaryadlash mobaynida tok o’zgar-mas holda saqlanadi va uning qiymati quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:

. I z Uz Eb Rb  

Bunda Uz - akkumulatorqisqichlaridagi kuchlanish, V; Eb - zaryadlanayotgan batareyaning EYUKi, V; Rb - akkumulatorlar batareyasining ichki qarshiligi, Om.

Zaryadlash davomida tok qiymatini o’zgarmas holda saqlash va uni nazorat qilish uchun akkumulatorlarga ketma-ket reostat R va ampermetr ulanadi.

Zaryadlash jarayoni bir yoki ikki bosqichda amalga oshirilishi mumkin. Bir bosqichli jarayonning boshidan oxirigacha zaryadlash tokining qiymati o’zgarmaydi va u 0,05C20 ga teng bo’ladi (C20 - akkumulatorning nominal sig‘imi). Ikki bosqichli jarayonda, elektrolitda gaz ajralib chiqish boshlanguncha akkumulator qiymati 0,15C20 ga teng tok bilan zaryadlanadi (I bosqich). Bunda akkumulatorning har bir bankasidagi kuchlanish 2,4 V gacha ortadi (1.51- b rasm). Shundan keyin, zaryadlash toki 2-3 marta kamaytiriladi va jarayon 0,05C20 ga teng tok bilan tugallanadi