Avtomobil elektr jihozlariga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar

Mashinalarni elektron boshqarish tizimlari
Elektronika va ayniqsa mikroelektronika tez va izchil rivojlanishi tufayli, mexanik boshqaruv moslamalari (markazdan qochma va vakuum rostlagichlar) bo‘lmagan, va demak, ularga xos kamchiliklardan holi bo‘lgan o‘t oldirish tizimlarining yangi avlodi yaratilmoqda. Bu tizimlarda o‘t oldirish daqiqasini belgilashda dvigatelning aylanishlar chastotasi va yuklamasi bilan birga yonish jarayoniga jiddiy ta’sir ko‘rsatuvchi bir qator qo‘shimcha omillar ham hisobga olinadi va o‘t oldirishni ilgarilatish burchagi, o‘zining eng manfaatli qiymatiga yaqinlashtiriladi.

Bunday tizimlardan amalda tatbiq qilinganlari sifatida analogli, raqamli va mikroprotsessorli o‘t oldirish tizimlarini keltirish mumkin. Analogli tizim elektron boshqarish tizimlarining to‘ng‘ich avlodlariga mansub bo‘lib, ular jiddiy kamchiliklarga ega bo‘lganligi sababli deyarli tatbiq topmadi. Hotira qurilmasiga ega bo‘lgan raqamli o‘t oldirish tizimida ancha keng imkoniyatlar mavjud. Bu tizim dasturi funksional moslamalar orasidagi mantiqiy aloqalar asosida ishlaydi, ushbu moslamlarni tavsiflovchi ma’lumotlar esa zarurat bo‘yicha tizim tomonidan chiqarib beriladi. Raqamli o‘t oldirish tizimining afzal tomonlaridan biri o‘t oldirishni ilgarilatish burchaklar to‘g‘risidagi juda katta hajmdagi ma’lumot hotirada saqlash imkoniyatining mavjudligidir. Lekin o‘t oldirish tizimining tavsiflari yoki ishlash algoritmlarining o‘zgarganda moslamaning apparat qismini (elektron blokni)almashtirish zarurligi raqamli o‘t oldirish tizimining jiddiy kamchiligi hisoblanadiMikroprotsessorli o‘t oldirish tizimi (MPO‘OT) bu kamchilikdan holi bo‘lib, unda ish algoritmi o‘zgarsa doimiy hotira qurilmasidagi boshqaruv dasturini almashtirish kifoya bo‘ladi.

MPO‘OT o‘t oldirish tizimlarining oldingi avlodlariga nisbatan quyidagi tomonlar bilan farq qiladi:

- ularning boshqarish moslamalari diskret tartibotida ishlovchi va mikroelektron texnologiya asosida (katta integral sxemalar) yaratilgan elektron-hisoblash blokidan iborat bo‘lib, u o‘t oldirish daqiqasini avtomatik boshqarish vazifasini bajaradi. Odatda bu elektron bloklar kontroller deb yuritiladi;

- mikroelektron texnologiyasini joriy qilinishi o‘t oldirish tizimini ishonchliligini oshiradi, elektron boshqarish imkoniyatlarini kengaytiradi. Kontroller o‘t oldirish tizimdan tashqari yana bir qator, xususan, yonilg‘i purkash, majburiy salt ishlash ekonomayzeri va bortdagi diagnostika tizimlarini ham boshqaradi;

- bu o‘t oldirish tizimlarida yuqori kuchlanishni mexanik uzgich-taqsimlagich o‘rniga aksariyat hollarda statik yoki ko‘p kanalli usul bilan taqsimlash joriy qilingan.

MPO‘OTda (3.37- rasm) o‘t oldirish jarayoni ko‘rsatkichlari uning davom etish vaqti bilan emas, balki elektr impulslar soni bilan shakllantiriladi. Bu yerda raqamli signallarni elektron hisoblash vazifasini mikroprotsessor bajaradi. Shuning uchun mikroprotsessorli o‘t oldirish tizimining elektron boshqarish blokida datchiklar va protsessor orasiga analog-raqamli o‘zgartkich qo‘yiladi. Analog-raqamli o‘zgartkich datchiklardan kelayotgan analog ko‘rinishidagi signallarni raqam shakliga aylantiradi va protsessorga uzatadi.

MPO‘OT muayyan benzinli dvigatel uchun avvaldan tayyorlangan boshqarish dasturi asosida ishlaydi. Shuning uchun MPO‘OTning protsessori tarkibida tezkor va doimiy hotira qurilmalari