Avtomobil elektr jihozlariga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar

Tizim quyidagicha ishlaydi. O‘t oldirish kaliti 2 ulanib va uzgich kontaktlari tutashgan holda tranzistor VT ning emitter-baza o‘tish joyidan quyidagi zanjir bo‘yicha boshqarish toki o‘ta boshlaydi: akkumulatorlar batareyasi 1 ning musbat qutbi  o‘t oldirish kaliti 2  rezistorlar bloki СЭ107  o‘t oldirish g‘altagi 8 ning birlamchi chulg‘ami  tranzistor VT ning emitter-baza o‘tish joyi  impuls transformator IT ning birlamchi chulg‘ami W1  uzgich kontaktlari  "massa"  akkumulatorlar batareyasi 1 ning manfiy qutbi.

Boshqarish toki Ib ning qiymati 0,8 A dan ortmaydi. Dvigatel tirsakli valining va demak, uzgich kulachogining aylanish chastotasi ortishi bilan uzgich kontaktlarining tutashib turish vaqti kamayishi tufayli boshqarish tokining qiymati 0,3 A gacha kamayadi. Tranzistorning emitter-baza o‘tish joyidan boshqarish toki o‘tishi natijasida tranzistorning emitter-kollektor o‘tish joyining qarshiligi keskin kamayadi va nolga yaqinlashadi.

59 Kontakt tranztorli o’t oldirish tizimida stabilitron va impuls trasformatorining vazifasi

Impuls transformatori IT tranzistor VT ning yopilishini tezlatish uchun xizmat qiladi. Uning birlamchi chulg‘ami uzgich kontakti bilan ketma-ket ulangan. Uzgich kontaktlari uzilganda IT ning ikkilamchi chulg‘ami W2 da hosil bo‘lgan o‘zinduksiya EYUK impulsi qarshilik R2 ga uzatiladi. R2 qarshilikda yuzaga kelgan kuchlanish, tranzistorning emitter-baza o‘tish joyiga, boshqarish tokiga teskari yo‘nalishda ta’sir qiladi, ya’ni tranzistor bazasiga musbat, emitterga esa manfiy potensial uzatiladi.

Dvigatelning aylanishlar chastotasi kam bo‘lganda yoki yuqori kuchlanish zanjirida uzilish mavjud bo‘lsa, o‘t oldirish g‘altagining birlamchi chulg‘amida induksiyalanadigan EYUK qiymati ortib ketib, tranzistor qizib ketishi va kuyishi mumkin. Buning oldini olish maqsadida kondensator С1 ga parallel ravishda VD2 diod

3.22-rasm. Rezistorlar bloki СЭ-107 va VD1 stabilitrondan iborat zanjircha ulanadi. Diod VD2 akkumulatorlar batareyasi tokining o‘t oldirish g‘altagining birlamchi chulg‘amidan o‘tmasdan, stabilitron VD1 orqali o‘tib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi.