Avtomobil elektr jihozlariga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar

36. O'ZGARUVCHAN TOK GENERATORINING QUVVATINI TOG'IRLAGICH BLOKIGA QO'SHIMCHA DIODLAR YELKASINI ULASH HISOBIGA OSHIRISH USULINI IZOHLANG .Zamonaviy generatoralarning ba’zi turlarida, ularni quvvatini oshirish maqsadida, to‘g‘rilagich blokiga ikki dioddan tashkil topgan qo‘shimcha yelka o‘rnatilmoqda, (1.6-rasmda punktir chiziq bilan ko‘rsatilgan). To‘g‘rilagichning bunday sxemasi stator chulg‘amlarning faqat «yulduz» usuli bilan ulangan xolda ishlatish mumkin, chunki qo‘shimcha yelka generatorning umumiy zanjirga «yulduz» sxemasining nol nuqtasidan ulanadi. To‘g‘rilagichning VD7, VD8 diodlardan tashkil topgan qo‘shimcha yelkasi generatorning faza kuchlanishining o‘zgarish shakli sinusoidadan farqli bo‘lgan xollarda ishga tushadi. Bu hol, yuqorida ko‘rsatilgandek, generatorning yuklamasi ortishi bilan kuchliroq namoyon bo‘ladi. Kuchlanishning o‘zgarish shakli qanday bo‘lishidan qat’iy nazar uni ma’lum sinusoidalar yig‘indisi ko‘rinishiga keltirish mumkin. Bu sinusoidalar garmonikalar deb yuritiladi. Birinchi garmonikaning chastotasi faza kuchlanishining chastotasiga mos keladi, uchinchi garmonikaning chastotasi esa birinchisinikiga nisbatan uch marta yuqori bo‘ladi. Faza kuchlanishining o‘zgarish shaklini birinchi va uchinchi garmonikalar yig‘indisi ko‘rinishidagi ifodasi 1.7 - rasmda keltirilgan. VD7, VD8 diodlar aynan uchinchi garmonika kuchlanishini to‘g‘rilaydi va generatorning nominal quvvatini taxminan 12…15 % ga oshirish imkonini beradi.Generator chulg‘amlari "yulduz" sxemasi (1.4-rasm) bo‘yicha ulanganda, to‘g‘rilagich quyidagicha ishlaydi. To‘g‘rilagichdagi diodlar ikki guruhga bo‘linib, birinchi guruhdagi diodlarning (VD1, VD2, VD3 ) anodlari generatorning musbat qutbiga, ikkinchi guruhdagi diodlarning (VD4, VD5, VD6 ) katodlari manfiy qutbga, ya’ni "massa"ga ulanadi. Har qaysiberilgan daqiqada to‘g‘rilagichda bir vaqtda ikkita diod ishlaydi (ya’ni ochiq bo‘ladi) - birinchi guruhdan anodining musbat potensiali stator chulg‘amlari ulangan tugun 0 nuqtaga nisbatan eng katta bo‘lgan diod va ikkinchi guruhdan katodining manfiy potensiali shu 0 nuqtaga nisbatan eng katta bo‘lgan diod.