Avtomatlashtirish va boshqarish

 
 
 
 
TE-
sovutgich
Vcc 
Paket 
TE-
sovutgich

---

16 
O
’
zga
r. 
Vara
q 
Hujjat 
№
 
Imzo 
Sana 
Varaq
qq 
 
 
NDKI EMF 5311000 
–
TJA 
 
Termistor qarshilinigi haroratga bog’liqligi

 
 
 
S9295 va S9295-01 fotodiod ko’rinishini geometrik o’lchamlari 

 

---

O
’
zga
r. 
Vara
q 
Hujjat 
№
 
Imzo 
Sana 
Varaq 
 
NDKI EMF 5311000 
–
TJA 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Indeks belgisi 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

18 
O
’
zga
r. 
Vara
q 
Hujjat 
№
 
Imzo 
Sana 
Varaq
qq 
 
 
NDKI EMF 5311000 
–
TJA 
 
Yorug’lik diodlar–bu bir yoki bir necha p-n o’tishga ega bo’lgan diod bo’lib, undan 
tok o’tganda o‘zidan yorug’lik chiqaradi. Bu diodda tok tashuvchi zarrachalar 
elektronlar va kovaklardan iborat bo’lsada, elektronlarning miqdori kovaklarga nisbatan 
ko‘proq bo‘ladi. Elektronlar n soxadan p- soxaga o’tish davomida, bir energetik satxdan 
ikkinchisiga o’tadi. Elektronlar p- soxada kovaklar bilan rekombinatsiyalanib 
o’zlarining ortiqcha energiyalarini yo’qotadi. Bu energiya nur sifatida chiqadi. Tok 
ortishi bilan yorug’lik intensevligi ham ortadi. Chiqayotgan nur kengroq fazoga 
taqsimlanishi uchun diodning nur chiqayotgan soxasiga ixcham linza ham o’rnatiladi. 
Diod materialiga qarab undan ixcham nurning rangi ham bo‘ladi. 
 

 

 
 
 

---

O
’
zga
r. 
Vara
q 
Hujjat 
№
 
Imzo 
Sana 
Varaq 
 
NDKI EMF 5311000 
–
TJA 
 
III. Hisobiy qism 

Ayrim moddalarga yorug’lik tushganda, energiya modda atomlari tomonidan yutilib, 
elektron – kovak juftini hosil kiladi. Bu moddadan yasalgan material uchlariga 
kuchlanish berilsa, elektronlar bir tomonga, kovaklar ikkinchi tomonga xarakat kiladi. 
Yoruglik intensivligi ortishi bilan tok kuchi ham ortib boradi.
Fotoelektrik kurilmalar yoruglik ta’sirida kuchlanish hosil kiladi. Odatda ular p-o’tishga 
ega bo’lib, hosil bo’lgan kuchlanishning musbat qutbi n-soxada bo‘ladi. Bu kuchlanish 
tashqi zanjirga ulansa tok hosil qilishmumkin. Tok yo‘nalishi o’tish yo‘nalishiga 
qarama-qarshi bo‘ladi.Fotodiodlar–yorug’lik ta’sirida elektr tokini o’tkazuvchi qurilma 
sifatida ishlatilishi mumkin. 
a) Yarim o‘tkazgichli diodning sxemada belgilanishi; b) Volt-amper xarakteristikasi 
Bu asbobda p-n utish mavjud bulib, uning p va n sohalaridan ulanish uchi 
chiqarilgan bo‘ladi.

Fotodiodga yorug’lik tushish
orqali oqib oʼtuvchi elektr toki hosil 
boʼladi. Shu tarzda hv energiyali ѐrugʼlik kvantining yutilishidan diodni tashqi zanjiri 
boʼylab elektr toki impulsi oqib oʼtadi. Аgar har bir yutiladigan kvant elektron-kovak 
juftligini hosil qilsa va tok tashuvchilari p-n-oʼtish tekisligini kesib oʼtsa, oqib
oʼtuvchi I elektr tokining oʼrtacha qiymati quyidagicha aniqlanadi: 
𝐼 = 𝑞 ∙ 𝑁 = 𝑞 ∙ (
𝑃
ℎ
∙ 𝑣)
(1)

---

20 
O
’
zga
r. 
Vara
q 
Hujjat 
№
 
Imzo 
Sana 
Varaq
qq 
 
 
NDKI EMF 5311000 
–
TJA