Avtomatlashtirish va boshqarish

Doimiy magnit maydonli o`lchagichlarning asosiy kamchiligi:
Elektrodlarda galvanik EYuK polyarizatsiya EYuK sining yuzaga kelishi harakatlanuvchi suyuqlikda induksiyalanuvchi EYuK ni o`lchsh imkoniyatini yo`qga chiqaradi
Doimiy tok kuchlanishini kuchaytirish qiyinligi.Shuing uchun doimiy magnit maydonli sarf o`lchagichlar faqat qutblanish sezilarli ta`sir o`tkazishga ulgurmaydigan suyuq metallar sarini pulsatsiyalanuvchi suyuqlik oqimida va qisqa vaqtli o`lchashlarda qo`llaniladi.
O`zgaruvchan magnit maydonda doimiysiga qaraganda elektrokimyoviy jarayonlar kam ta`sir ko`rsatadi.Shu sababli hozirgi vaqtda elektromagnit sarf o`lchagichlarga o`zgaruvchan magnit maydon qo`llanilmoqda.
Hajmli sarf tenglamasidan oqim tezligi miqdorini qo`yib quyidagi tenglamani hosil qilamiz.

Bu yerda _{ } magnet induksiya ampetudali miqdori. _{ }
Ω - Aylanish chastotasi.t – vaqt
Zamonaviy elektromagnit sarf o`lchagichlar o`zgartirgichdan olinuvchi signalni kuchaytirish uchun katta kirish qarshiligiga ega elektron kuchaytirgich qo`llaniladi.Bu sharoitda ko`pchiliklarida boshqaruvchi muhit parametrlar o`zgarishiga o`zgartirgich qarshiligi o`zgarishi natijalariga ta`sir etmaydi.Bu elektromagnit sarf o`lchagichlarning muhim avzalligidir.O`zgaruvchan magnet maydonli sarf o`lchagichlarda o`zgartirgichlarda ham undan tashqarida ham halal beruvchi shovqinlar yuzaga keladi.
Asosan o`lchash xatoligiga qiymati halaqit beruvchi shovqinlar ta`sir qiladi.
Parazit (tashqi zanjirlardan)
Sig`im (elektro magnitni taqsimlovchi o`zgaruvchan tokdan)
Induksion (o`zgartirgich magni maydonidan transformatorli)
Birinchi ikkita shovqinni asbobni ekranlash orqali bartaraf etish mumkin.

3-rasm.O`zgaruvchan magnit maydonli elektromagnit sarf o`lchagich prinsipial sxemasi

Elektromagnit sarf o`lchagich o`zgartirgichida elektrodlar orasidagi suyuqlik ustuni va elektrodlar chiqishi o`lchovchi asbob bilan yopilgan va kontur hosil qiladi.Unda suyuqlik harakat tezligiga bog`liq bo`lmagan transformatr kattaligidagi kabi o`zgaruvchan magnit maydon transformator EYuK sini yo`naltiradi.


Bu yerda S – magnit maydonga perpendikulyar kontur yuzasi
Bu tenglamadan ko`rinadiki tronsformator EYuK si tok chastotasiga proportsionaldir va foydali signalga nisbatan 90 burchakka faza bo`yicha siljitilgan chastota 10 Gs gacha pasaytirilganda transformator EYuK ni minimuga tushirish mumkin bo`ladi.Ammo chastota pasaytirilishi asbobni murakkablashtiradi.
Ishlab chiqarish chastotasi (50 Gs) da ishlovchi elektromagnit sarf o`lchagichlar keng tarqalgan.Transformator EYuK sini yo`qotish uchun turli yo`llar qo`llanilmoqda.Bu yo`llardan biri (4-a-rasm) magnet maydoni qarama-qarshi tomonga yo`naltirilgan holda yoqilgan 2 ta induksion o`zgartirgich qo`llanishiga asoslangan.Qo`shimcha EyuK (kattaligi va fazasi jihatida teng yo`nalishi bo`yicha turlicha) birgalikda induksion bir xil va kirish transformatori birlamchi cho`lg`amida birgalikda yo`qoladi.
4-rasmda transformator EyuK ni faza aylantiruvchi va kuchlanish bo`luvchisini qo`llagan holda kompensatsiyalash yo`li ko`rsatilgan.Faza aylantiruvchisining bir yelkasida yoqilgan rezistorning qarshiligini o`zgartirib beruvchi R ga beriluvchi transformatorni EYuK ni fazalari mos kelishiga erishiladi.
Bo`luvchidan kattalik va faza muhitidan teng transformator EYuKga qarshi kuchlanish olib tashlanadi.
Umumiy ishlab chiqarish elektromagnit sarf o`lchagich komplekti sarf o`zgartirgichi va o`lchovchi blokdan tashkil topgan . Qurilish jihatidah o`zgartirgich 2 ta tugunni o`z ichiga oladi .
– quvirni va elektromagnitni.O`zgartirgich yana transformator EYuK sini kamaytiruvchi konturga ega.
Sarf o`lchagich o`zgartirgichdan keluvchi elektr signallarini kuchaytirish va unifikatsiyalash,o`lchash blokida amalga oshiriladi.
Unifikatsiyalangan kirish elektr signaliga ega bo`lish boshqarishda turli ikkilamchi asboblar qollash imkoniyatida beradi.
Elektromagnit sarf o`lchagichlar bir qator avzalliklarga ega.
Birinchi navbatda ular inertsiyasizdir, bu esa juda tez o`zgaruvchi sarfni o`lchashda va avtomatik rostlash tizimlarida juda muhim hisoblanadi.Suyuqlikda o`lchashni zarralar va gaz pufakchalarining bo`lishi,o`lchash natijasiga ta`sir qilmaydi.Sarf o`lchagich ko`rsatgichlari o`lchanayotgan suyuqlik hossalariga va oqim harakteriga bog`liq emas.


4-rasm.Transformator EYuK si kompensatsiyasi sxemasi

a) 2 ta induksion o`zgartirgich

b) faza aylanirgichli va kuchlanish bo`luvchisiga ega
Ma`lum tartibda materiallarni yig`ishda korroziyaga qarshi va boshqa qoplamali sarf o`lchagichlari agressiv suyuqliklar sarfini,shu bilan birga past va agressiv xossalarga ega.Suyuqliklarda qo`llash mumkin.
Xosil bo`lluvchi EYuK ning sarfga chiziqli bog`liqligi ikkilamchi asbob shkalasi ham chiziqlidir.

Bunday datchiklarning afzalligi 2 hatto 3 xil yo`nalishlardagi sarf va oqim tezlgini o`lchash imkoniyatining mavjudligidir.Bunday ko`p vazifalikni ta`minlash uchun nishonning kerakli barcha yo`nalishlar uchun simmetrikligini ta`minalsh lozimdir.Shunda bu datchik sarf va oqim tezligini aniq o`lchaydi.