Avтomaтikaning тeхnik vosiтalari

 
3.3. Rele kontaktlarining ekspluatatsion kattaliklari 
 
Relelarning  puxtaligi va kontaktlarining kommutatsion xususiyatlari asosan 
kontaktlarga bog‘lik. Relelarning kontaktlari quyidagi ekspluatatsion ko‘rsatkichlar 
bilan tavsiflanadi. 
 
Ruxsat  etilgan  chegaraviy  tok  –  I  r.e.    Bu  ko‘rsatkich  kontaktlar  qizib 
o‘zining  fiziko-mexanikaviy  xususiyatlarini  yo‘qotmaydigan  xarorat  bilan 

---

 
76 
aniqlanadi.  Ruxsat  etilgan  chegaraviy  tokni  oshirish  uchun  kontaktlarning 
qarshiligini kamaytirib, ularning sovitish yuzasini oshirish kerak. 
 
Ruxsat  etilgan  chegaraviy  kuchlanish-U  r.e.  Kontaktlar  o‘rtasidagi 
izolyatsiyani va kontaktlararo masofada teshib o‘tish kuchlanishi bilan aniqlanadi.  
 
Ruxsat etilgan chegaraviy quvvat – R r.e.  Bu ko‘rsatkich kontaktlar ajralish 
jarayonida  turg‘un  -  yoyni  (dugani)  hosil  qilmaydigan  zanjirning  quvvati  bilan  
aniqlanadi. 
 
Kontaktlarning  ish  rejimini    yengillashtirish  maqsadida  kontaktlarga  (3.2  - 
rasm,  a,  b)    yoki  cho‘lg‘amga  (3.2  -  rasm,  v,    g,  d)  shunt  sifatida  qo‘shimcha 
elementlar ulash maqsadga  muvofiqdir. 
 
Cho‘lg‘amning  induktivligi  hisobiga  yig‘ilgan  magnit  energiyasi 
kontaktlararo 
masofada 
sarflanmasdan, 
rezistor 
va 
kondensator 
yoki 
cho‘lg‘amning  o‘zida  sarflanadi.  Rezistor  qarshiligi  cho‘lg‘amning  aktiv 
qarshiligidan  5-10  barobar  katta  bo‘lishi  kerak.  Kondensatorning  sig‘imi  esa  S= 
0,5  - 2,0 mkf. 
 
 
3.2.-rasm.  Rele kontaktlari ishini  yengillashtiruvchi sxemalar.