Avtomatika va elektrotexnika fakulteti 1-kus elektr mexanikasi yo’nalishi 44-20 magistranti Qosimov Baxtiyorning

Kinetik energiyadan foydalanish prinsiplari:
Daryo oqimi yuqori qismdan quyigacha harakat qilib, o‘z energiyasini loyqalarni o‘zan tubida harakatlantirishga va suvga aralashgan holda olib yurishga, suv massasi va mahsulotlarini tashishga sarflaydi. Tabiiy sharoitda (sharsharalardan tashqari) suv energiyasi suv oqimining barcha o‘lchamlari bo‘yicha tarqaladi. Ko’proq quvvat hosil qilish yoki suv energiyasidan foydalanish uchun daryo energiyasini GTI yordamida bir joyga to’plash zarur, u esa suv oqimini jamlanib tushishini ya'ni suv bosimini hosil qiladi.
1-suvli rezervuar, 2-valda joylashgan parrakli g’ildirak, 3-v=(2gH)0,5 tezlik bilan oqib chiqayotgan oqim.
1
H
2
3
3.9-Rasm. Kinetik energiyadan foydalanish prinsiplari:
3.10-rasm. Potensial energiyadan foydalanish prinsipi:
H
1

3
2
P V
Modellashtirish usullari gidroturbinalarda sodir bo'ladigan deyarli barcha jarayonlarni o'rganishga imkon beradi. Modellarda olingan natijalarni tabiiy holatdagi gidroturbinalarga ko'chirish uchun uchta shartni bajarish talab qilinadi.
Bu shartlar suyuqlik oqimida sodir bo'ladigan mexanik jarayonlar o'xshashligi nazariyasidan kelib chiqadi va quyidagicha ifodalanadi.
Geometrik o'xshashlik sharti. Bu shartni bajarish uchun gidroturbina suv oqish qismi barcha elementlarining geometrik o'lchamlari uning modelidagi shunday o'lchamlariga proporsional bo'lishi talab qilinadi. Bunda ikkala taqqoslanayotgan gidroturbinalar suv oqish qismining g'adir - budirlik koeffitsiyenti teng bo'lishi zarur. Geometrik o'xshashlik miqyosi (ko'lami) sifatida haqiqiy (tabiiy) turbina ishchi g'ildiragi diametrining model turbina ishchi g'ildiragi diamtriga nisbati qabul qilinadi.
Kinematik o'xshashlik sharti. Bu shartning bajarilish talabi shundan iboratki, turbina va uning modeli suv oqish traktining mos nuqtalardagi bir xil nomdagi tezliklar vektori bitta yo'nalishga va proporsional qivmatlarga ega.
ya’ni shu nuqtalarda tezliklar nisbati bir xil bo'lishi kerak.Yuqorida keltirilgan talablar bajariladigan rejimlar isogonal rejimlar deb ataladi