Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

12.1-rasm. Issiqxona sharoitida mahsulot yetishtirishning umumiy 
ko‘rinishi. 
Issiqxona  sharoitida  mahsulot  yetishtirishga  qo‘yiladigan  asosiy  talablar 
«Issiqxonalar  va  issiqxona  xo‘jaliklarida  sabzavotlar  va  ko‘chatlar  yetishtirish 
texnologik loyihalash  normalari»da  ko‘rsatilgan. 
 
 

---

 
124 
12.2. Issiqxonalarda  havo haroratini avtomatlashtirish 
 
  
Sabzavot  yetishtirish     issiqxonasida va ko‘chat yetishtirish bo‘limida havo 
harorati agrotexnika talablari  va  normalari bo‘yicha quyidagi 12.1- jadval  asosida 
bajarilishi kerak. 
12.1-jadval 
№ 
Sabzavot 
turi 
Ko‘chat yetishtirish 
bo‘limidagi harorat,
0
s 
Issiqxonadagi harorat,
0
s 
O‘sish davrida 
Meva solish davrida 
Ko‘chat 
ekishda 
Ko‘chat 
chiqqanda 
Bulutli 
kunda 
Quyosh
-li 
kunda 
Tunda 
Kun- 
Duzi 
Kech-
qurun 
1. 
 
Bodring 
17-18 
25-32 
22-25 
27-30 
17-18 
25-30 
18-20 
2. 
 
Pamidor 
10-12 
20-29 
20-22 
25-27 
10-13 
22-28 
8-10 
 
 
Issiqxona  sharoitida  mahsulot  yetishtirishda  havo  haroratini  rostlash  tizimi 
sutka  davomida  10-30
0
s  diapazonda  havo  haroratini  1%  dan  ko‘p  bo‘lmagan 
xatolik  bilan  ta’minlab  borishi  lozim.  Tuproq  harorati  esa  13%    ni  tashkil  etishi 
kerak. 
 
Ko‘chat    yetishtirish  bo‘limida  va  issiqxonada  harorat  har  xil  bo‘lganligi 
sababli har bir xonaga allohida rostlash tizimini yaratish kerak bo‘ladi. 
 
Haroratni  rostlash  va  boshqarish  jarayonining  funktsional  va  funktsional-
texnologik sxemalari 12.3, 12.4 -rasmlarda keltirilgan.  
Haroratni  rostlash  sxemasida  (12.3.-rasm)  havo  harorati  o‘zgartirgichi  (6), 
issiq  suv  harorati      o‘zgartirgichi  (5),  qaytgan  suv  harorati  o‘zgartirgichi  (8)  va 
energetik  yoritilganlik  o‘zgartirgichi  (7)  qo‘llaniladi.  Rostlagich  (9)  uch 
tomonlama  klapanni ijrochi  mexanizmi  (3)  yordamida  boshqarib  boradi  va bunda 
tizimga  uzatilayotgan  issiqlik  tashuvchining  miqdori  o‘zgartirib  boriladi.  Bosim 
rostlagichi  (4)  trubadagi  suv  bosimini  stabillashtirib  boradi.  Vaqt    relesi  (10)  
haroratni  kechasiyu-kunduzi  rostlab    turadi.  Ventilning  holatini  nazorat  qilish 

---

 
125 
uchun  holat  o‘zgartirgichi  (2)  va  ikkilamchi  uskuna  (1)  ishlatiladi.  Issiqxonada 
harorat doimiy ravishda qayd qilib boriladi.