Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

13.2. Suvni saqlash va uzatish jarayonlarini avtomatlashtirish 
 
Suvni  saqlash  va  uni  uzatish  uskunasi  suv  nasosi  va  elektrodvigateldan  va 
truboprovod tizimlaridan iborat.  
 
Ushbu  uskunada  asosiy  ishlardan  birini  nasos  qurilmasi  bajaradi.  Nasos 
qurilmasi  avtomatik  ishlashini  ta’minlashda  aloxida  o‘ziga  xos  elektr  shkafidan 
foydalaniladi. Ushbu shkafda nasosdagi dvigatelni avtomatik ishlashini ta’minlash 
o‘ta  muhim  xisoblanadi.  Nasos  motorining  quvvati  unchalik  katta  emas,  chunki 
suv  yig‘uvchi  zaxira  bakining  hajmi  katta  emas.  Shuning  uchun  ushbu  nasosga 
quvvati  5,5  kVt  li  asinxron  dvigatel  o‘rnatilgan.  Ushbu  dvigatelni  yurgizishda 
oldin  uchburchak  usulida,  keyin  avtomatik  ravishda  yulduzcha  usuliga  o‘tadi, 
chunki ishga tushirish toki aylanish tokiga nisbatan katta hisoblanadi.  Bu ishni bir 
necha  jihozlar  amalga  oshiradi.  Suv  nasosini  ishga  tushiruvchi,  ya’ni  avtomatik 
tarzda  ish  bilan  ta’minlovchi  shkafda  quyidagi  elektr  uskunalari  o‘rnatilgan. 
Bularga  asosiy  40  A  li  rubilnik va  u  shkafni  yon  tomoniga  o‘rnatilgan, 25  A  li  3 
fazali  kuch  avtomati  dvigatelni  qisqa  tutashuvdan  va  ortiqcha  yuklanishdan 
saqlaydi,  3  dona      magnit  puskatellari  dvigatelni  uchburchak,    keyin  yulduzcha 
ulanishini ta’minlaydi. Vaqt relesi 1 sekunddan  30 sekundgacha boshqara oladigan 
reledir.  Vaqt  relesi  magnit  puskatellarni  uchburchakdan  yulduzchaga  o‘tishda 
yordam  beradigan  uskunadir.  Ishga    tushiruvchi    magnit  puskateli    uchburchak  
usuli    bilan  ishga  tushirilganida,    ma’lum  bir  vaqt  ichida  ya’ni  6  sekundda  
yulduzcha  usuliga  o‘tadi.  Bu  esa  o‘z  navbatida  dvigatelning  yuklamasiz, 
zo‘riqishsiz va uzoq muddat ishlashini ta’minlaydi.   
 Suv  nasosida  suv  sathini  o‘lchashni  avtomatik  boshqaruv  tizimining 
funktsional-texnologik  va  printsipial-elektr  sxemalari  13.2,  13.3  va  13.4  - 
rasmlarda ko‘rsatilgan.  
 

---

 
137