Avtomatik boshkarish xakida dastlabki tushunchalar

III. Kurs ishining modellashtirish qismi



3.1 MATLAB haqida umumiy malumot.
MATLAB ("matritsali laboratoriya" ning qisqartmasi) a mulkiy ko'p paradigma dasturlash tili va raqamli hisoblash tomonidan ishlab chiqilgan muhit MathWorks. MATLAB ruxsat beradi matritsa manipulyatsiya, fitna funktsiyalari va ma'lumotlar, amalga oshirish algoritmlar, yaratish foydalanuvchi interfeyslari va boshqa tillarda yozilgan dasturlar bilan o'zaro aloqada bo'lish.
MATLAB asosan raqamli hisoblash uchun mo'ljallangan bo'lsa-da, ixtiyoriy asboblar qutisi MuPAD ramziy vosita kirishga ruxsat berish ramziy hisoblash qobiliyatlar. Qo'shimcha to'plam, Simulink, grafik ko'p domenli simulyatsiya qo'shadi va modelga asoslangan dizayn uchun dinamik va o'rnatilgan tizimlar.
2020 yilga kelib MATLAB dunyo bo'ylab 4 milliondan ortiq foydalanuvchiga ega.^[20] MATLAB foydalanuvchilari turli xil kelib chiqishi muhandislik, fan va iqtisodiyot.
Kliv Moler, raisi Kompyuter fanlari bo'lim Nyu-Meksiko universiteti, 1970 yillarning oxirida MATLAB-ni ishlab chiqara boshladi.^[21] U buni o'quvchilariga kirish imkoniyatini yaratish uchun yaratgan LINPACK va EISPACK ularsiz o'rganish kerak emas Fortran. Tez orada u boshqa universitetlarga tarqaldi va ichida kuchli auditoriyani topdi amaliy matematika jamiyat. Jek Little, muhandis, Molerga qilgan tashrifi paytida unga duch keldi Stenford universiteti 1983 yilda uning tijorat salohiyatini anglagan holda u Moler va Stiv Bangert bilan birlashdi. Ular MATLAB-ni qayta yozdilar C va asos solgan MathWorks o'z rivojlanishini davom ettirish uchun 1984 yilda. Ushbu qayta yozilgan kutubxonalar JACKPAC nomi bilan mashhur edi.^[22] 2000 yilda MATLAB matritsa manipulyatsiyasi uchun yangi kutubxonalar to'plamidan foydalanish uchun qayta yozildi, LAPACK.^[23]
MATLAB birinchi bo'lib tadqiqotchilar va amaliyotchilar tomonidan qabul qilingan boshqarish muhandisligi, Littlening ixtisosligi, ammo tezda boshqa ko'plab domenlarga tarqaldi. Hozir u ta'limda, xususan o'qitishda ham qo'llaniladi chiziqli algebra va raqamli tahlil va ishtirok etgan olimlar orasida mashhurdir tasvirni qayta ishlash.

3.2 Xulosa.
Men bu kurs ishini bajarish davomida Avtomatik boshqarish sistemalrni EHM da MATLAB dasturida modelni tuzish haqida qisman bulsada malumot olishni o’rgandim.
MATLAB dasturining SIMULINK paiketi orqali sistemani modelini tuzdim.SCOPE da chiqqan grafik orqali men taxlil qilgan sistemaning noturg’in ekanini aniqladim.
Shu bilan birga chizizqli avtomatik boshqarish sistemalarini Gurvist usulida ham sestema noturg’inligini hisob kitoblar asosida tekshirib bildim.
Ushbu sistemalarni halq xujaligining va sanoat tarmoqlarining turli sohalarida texnologik jarayonlarni va obyektlarni boshqarish, rostlash va nazorat qilishda qo’llashimiz mumkin.