|
4-MAVZU. AQSH VA EVROPA DAVLATLARIDA AUDIT TIZIMI
Takrorlash uchun savollar
1. AQShda auditorlik faoliyati qachon vujudga kelgan?
2. AQShda auditorlik standartlarini qaysi tashkilot ishlab chiqadi?
3. Buyuk Britaniyada auditorlik faoliyati ustidan qaysi tashkilot nazorat olib
boradi?
4. Germaniyada auditorlik kasbiga qanday malakaviy talablar qo’yilgan?
5. Germaniyada auditorlik faoliyati qaysi hujjatlar yordamida tartibga solinadi?
6. Frantsiyada audit standartlarini qaysi tashkilot ishlab chiqadi?
7. Italiyada qaysi tashkilot auditorlik faoliyatini boshqarib boradi?
8. Ispaniyada auditorlik faoliyatiga qanday litsenziya talablari qo’yilgan?
MAVZU BO‘YICHA MASALALAR
1-masala. Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida AQShdagi eng yirik
kompaniyalar faoliyatini tahlil qilish (2015 yil).
Reytingda
gi o’rni
Kompaniya
nomi
Sohasi
Tushum,
mlrd.
AQSh
dollari
Foyda,
mlrd.
AQSh
dollari
Aktivlar
qiymati,
mlrd.
AQSh
dollari
Bozor
qiymati,
mlrd. AQSh
dollari
Xodimlar
soni
1
JPMorgan
Chase
Bank ishi
115,5
17,4
2117,6
182,2
239,8
2
General
Electric
Mashinasozlik
150,2
11,6
751,2
216,2
287,0
3
ExxonMobil
Neft va gaz,
energetika
341,6
30,5
302,5
407,2
83,6
4
Berkshire
Hathaway
Moliyaviy
xizmatlar
136,2
13,0
372,2
211,0
260,0
5
Citigroup
Bank ishi
111,5
10,6
1913,9
132,8
260,0
6
Wells Fargo
Bank ishi
93,2
12,4
1258,1
170,6
272,2
7
AT&T
Telekommuni
katsii
124,3
19,9
268,5
168,2
265,4
8
Chevron
Neft va gaz
189,6
19,0
184,8
200,6
62,0
9
Wal-Mart
Stores
Chakana
savdo
421,8
16,4
180,7
187,3
2100,0
10
ConocoPhilli
ps
Neft va gaz
175,8
11,4
156,3
109,1
29,7
11
American
International
Group
Moliyaviy
xizmatlar
77,3
7,8
683,4
67,1
63,0
12
IBM
Axborot
texnologiyalar
i
99,9
14,8
113,4
198,1
426,7
13
Procter &
Gamble
Iste’mol
tovarlari
79,6
11,2
134,3
172,2
127,0
14
Pfizer
Farmatsevtika
67,8
8,3
195,0
155,7
110,6
15
Goldman
Sachs
Bank ishi
46,0
8,4
911,3
90,0
35,7
16
Hewlett-
Packard
Axborot
texnologiyalar
i
127,2
9,1
119,9
90,3
324,6
17
Apple
Axborot
texnologiyalar
i
76,3
16,6
86,6
324,3
46,6
18
Microsoft
Axborot
texnologiyalar
66,7
20,6
92,3
215,8
89,0
23
i
19
Ford
Avtomobilsoz
lik
129,0
6,6
164,7
54,3
164,0
20
Johnson &
Johnson
Farmatsevtika,
iste’mol
tovarlari
61,6
13,3
102,9
163,3
114,0
Talab qilinadi:
1. AQShdagi eng yirik 20 ta kompaniyaning moliyaviy ko’rsatkichlarini tahlil
qiling.
2. AQShdagi eng yirik 20 ta kompaniyaning faoliyati o’zgarish tendentsiyalari
sabablarini baholang.
2-masala. Quyidagi jadvalda Folksvagen (Volkswagen AG) kontsernining
ma’lumotlari keltirilgan (2015 yil):
Davr:
2016
31/12
2015
31/12
2014
31/12
2013
31/12
Aylanma aktivlar jami
155722
145387
131102
122192
Pul mablag’lari va qisqa muddatli
investitsiyalar
48629
45921
37677
38261
Pul mablag’lari
-
-
-
-
Pul mablag’lari va ularning
ekvivalentlari
19265
20871
19123
23178
Qisqa muddatli investitsiyalar
29364
25050
18554
15083
Jami debitorlik qarzlari, netto
68116
64416
61960
55278
debitorlik qarzlari - savdo, netto
12187
11132
11472
11133
Jami TMZ
38978
35048
31466
28653
Kelgusi davr xarajatlari
-
-
-
-
Boshqa jami autivlar
-1
2
-1
-
Jami aktivlar
409732
381935
351209
324333
Asosiy vositalar jami-netto
92472
83344
73754
64648
Asosiy vositalar jami – brutto
148490
136832
126889
116891
Jami amortizatsiya
-94456
-86661
-80721
-74503
Gudvill, netto
23558
23646
23577
23730
Nomoddiy aktivlar, netto
39041
37501
36358
35513
Uzoq muddatli moliyaviy
qo’yilmalar
18380
19112
20540
19342
Olinadigan veksellar – uzoq
muddatli
70803
64920
59999
53287
Boshqa uzoq muddatli autivlar
9756
8025
5879
5621
Boshqa aktivlar, jami
-
-
-
-
Jami qisqa muddatli
majburiyatlar
177515
148489
130706
118625
Kreditorlik qarzlari
22794
20460
19530
18024
Jamg’arilgan xarajatlar
-
-
-
-
Veksellar
-
-
-
-
Uzoq muddatli qarzlar
/kapitalizatsiyalanadigan ijara
83719
66645
62098
53208
Boshqa qisqa muddatli
majburiyatlar
71002
61384
49078
47393
Jami majburiyatlar
317043
293875
261218
236600
Jami uzoq muddatli kredit va
qarzlar bilan majburiyatlar
70846
79193
72370
63822
Uzoq muddatli kredit va qarzlar
70360
78762
72008
63459
Moliyaviy ijara bo’yicha
majburiyatlar
486
431
362
363
Boshqa qarz mablag’lari
154565
145838
134468
117030
24
Foyda solig’i bo’yicha uzoq
muddatli kechiktirilgan
majburiyatlar
4745
4433
4774
7894
Sho’’ba korxonalaridagi ulush
221
210
198
2304
Boshqa majburiyatlar jami
63716
61550
53170
43955
Jami aktsiyadorlik jamiyati
92689
88060
89991
87733
Oddiy aktsiya
1283
1283
1218
1191
Qo’shilgan kapital
-
-
14509
-
Taqsimlanmagan foyda
(qoplanmagan zarar)
85415
84131
71452
84770
Tan olinmagan daromad
-2
-16
1263
724
Boshqa o’zlik mablag’lari
5993
2662
1549
1048
Jami majburiyat va kapital
409732
381935
351209
324333
Muomaladagi oddiy aktsiyalar
501.3
501.3
475.73
465.24
Talab qilinadi:
1. Kompaniyaning moliyaviy ko’rsatkichlarini tahlil qiling.
2. Kompaniyaning moliyaviy ko’rsatkichlarining o’zgarish tendentsiyalari
sabablarini baholang.
3-masala.
Auditorlik kompaniyasi «A» va «B» firmalaridan auditorlik
tekshiruvini o‘tkazib berish yuzasidan taklif oldi.
«A» firmasi besh yildan beri faoliyat yuritib kelayotgan bo‘lib, majburiy
auditorlik tekshiruviga tortilmaydi. Soliq organi tomonidan o‘tkazilgan hujjatli
tekshiruv vaqtida «A» firmasiga katta miqdorda jarima sanksiyasi qo‘yilgan. Agarda
firma ushbu jarimani to‘lasa, uning moliyaviy barqarorligi yo‘qoladi. Shu sababli
firma auditorlik kompaniyasiga ushbu moliyaviy jarimani kamaytirib berish uchun
tekshiruv o‘tkazib berish taklifi bilan chiqdi va auditorlik kompaniyasiga ushbu
xizmat uchun bir million so‘m to‘lashini ma’lum qildi.
«B» firmasi majburiy auditorlik tekshiruviga tortiluvchi tashkilot hisoblanadi.
Faoliyatining uchinchi yilida firma auditorlik kompaniyasini o‘zgartirib, yuqoridagi
auditorlik kompaniyasiga murojaat qildi. «B» firmasi auditorlik tekshiruvi uchun
sakkiz yuz ming AQSH dollari to‘lab berishini ma’lum qildi. Auditorlik
kompaniyasida xodimlar soni cheklangan bo‘lib, bir vaqtning o‘zida ikkala taklifni
qabul qila olmaydi. Ikkala taklifni qabul qilishi uchun chetdan xodimlar jalb qilishi
kerak bo‘ladi.
Talab qilinadi:
1.
Auditorlik kompaniyasi ikkala taklifni qabul qila oladimi? Agar bitta bo‘lsa
qaysi taklifni qabul qilishi kerak?
2.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan
foydalanishi lozim;
4-masala.
Majburiy auditorlik tekshiruvidan o‘tadigan aksiyadorlik jamiyati
auditorlik kompaniyasiga ushbu yilda o‘tkaziladigan tekshiruvning obyekti qilib ular
uchun yangi soha bo‘lgan eksport-import operatsiyalarini olishni taklif qildi.
Talab qilinadi:
25
1.
Majburiy auditorlik tekshiruvi bo‘yicha shartnoma obyekti bo‘lib faqatgina
eksport-import operatsiyalari bo‘lishi mumkinmi?
2.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan
foydalanishi lozim?
5-masala.
Majburiy auditorlik tekshiruvi vaqtida, 2015 yil mart oyida, asosiy
vositalar inventarizatsiyasi o‘tkazilishi rejalashtirilgan. Ushbu mart oyida o‘tkazilgan
inventarizatsiya natijasi bilan 2015 yil 1-yanvar holatiga bo‘lgan asosiy vositalar
mavjudligi haqida xulosa berib bo‘ladimi?
Talab qilinadi:
1.
Ushbu holatda auditor yana qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?
2.
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan
foydalanishi lozim;
Mavzu bo`yicha testlar
1. AQShda ichki audit daslab qaysi tarmoqda shakllangan?
A. Temir yo’l
B. Kimyo
S. Energetika
D. Aloqa
Do'stlaringiz bilan baham: |
