Aviatsiya muhandisligi

To‘ldiruvchiga ega bo’lgan termoplastlar

Bunday plastmassalarda bog'lovchi, ya’ni matritsa vazifasini

termoplastik polimerlar tashkil etgan boiib to'ldiruvchi, ya’ni
armirlovchi vazifasini shisha, astbest, kelib chiqishi organik boigan
polalar bajaradi. Tolasimon toidiruvchi materialning skletini tashkiletib u barcha tashqi kuchlami o‘ziga qabul qilib materialning mustahkamligini ta’minlaydi.
Ishlab chiqarishda asosan polimidli va polikarbonatli bog'lovchi
hamda qisqa qirqilgan shisha tolali to‘ldiruvchiga ega bo’lgan
plastmassalar qo’llaniladi. Bular to’ldiruvchiga ega bo’lmagan
plastmassalarga qaraganda yuqori mustahkamlikka = 90-149 MPa;
= 110 - 140 MPa; = 150-220 MPa ega boiishadi. Ularning
issiqbardoshligi -60 dan 180 °C ni tashkil etadi.
To’ldiruvchisi sinteteik tolalar, propilen, kapron, lavsan va vinol,
bog’lovchisi esa poliimid yoki polikarbonat bo’lgan plastmassa turlari
yuqori egiluvchanlikka ega bo’ladilar, chunki bularning tolalari
bog’lovchi kimyoviy strukturasiga yaqin. Bu esa materialning
oquvchanligini 5 barobar kamaytiradi, uzoq muddat ishlashini esa 10
barobar oshiradi.
Yuqorida ko‘rib chiqilgan tolali toidiruvchiga ega bo’lgan
plastmassalardan tashqari, to’ldiruvchisi juda yupqa bo’lgan listdan
yasalgan plastmassa turlari bo’ladi. Bunday materiallarda to’ldiruvchi
sifatida kelib chiqishi har xil boigan tolalardan tuzilgan gazlama
listlari qo’llaniladi. Bu esa materialning mustahkamligini sezilarli
oshirishga: = 400—430 MPa; = 280 - 300 MPa; = 450-500
MPa; a = 250 - 300 kDj/ imkon berib, issiqbardoshligini esa 220 °C
gacha oshiradi. Bunday materiallardan asosan issiq suv quvir va
trubalari hamda ularga vintel detallari, agressiv suyuqliklami saqlash
idishlari va shunga o‘xshagan buyumlar ishlab chiqariladi.