Август 2020 10-қисм



Download 3,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet299/368
Sana07.07.2022
Hajmi3,39 Mb.
#752732
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   368
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 1 qism

Август 2020 10-қисм
Тошкент
O`SMIR SHAXSINING SHAKILLANISHIDA MULOQOT MUXIM IJTIMOIY 
PSIXOLOGIK OMILI SIFATIDA
Sobirova Shodmonjon Sodikovna 
UrDu “Pedagogika” va “Psixologiya” kafedrasi o`qituvchilari
Raximova E`tibor Rustamovna
 
Annotatsiya: 
Maqolada o`smir shaxsining shakllanishida muloqotning ahamiyati, ota – 
onalarning ma`suliyati, osmir muloqotining to`gri yo`naltira olishda nimalarga diqqat qaratish 
muhumligi, o`smir shaxsining o`ziga hos hususiyatlari ko`rsatilgan.
Kalit so`zlar: 
muloqot, o`smir, ota-ona, ijtimoiylashuv, diqqat, tarbiya, do`stlar, ehtiyoj, 
hamkorlik, vazifa, shaxs.
Istiqlol tufayli o`z mustaqil taraqqiyot yo`lidan borayotgan Respublikamiz o`smir yoshlarini 
yangicha ijtimoiy muhitga tayyorlash, davr ruhida tarbiyalash - shu kunning dolzarb va ustuvor 
vazifalaridan biridir. Hozirgi kunda Respublikamizda amalga oshirilayotgan isloxotlarning 
taqdiri o`smir yoshlarning ma`naviy qiyofasiga, shaxsiy barkamolligiga bog`liq. Bu vazifalarni 
amalga oshirish insoniy o`zaro munosabatlarda demokratik tamoyillarni ongga to`la singdirishni 
taqozo etadi. Insonlar o`rtasidagi ijtimoiy munosabatlar Sharqda o`ziga xos va har bir millat 
psixologiyasiga mos holda shakllantirishdir. Hozirgi kunda ijtimoiy amaliyotda o`smirlarmuloqoti 
va shaxslararo munosabatlari muammosi muhim ahamiyat kasb etmoqda. O`smirlarmuloqoti va 
uning asosiy xususiyatlari, samarali muloqotning psixologik aspektlari, muloqotga o`rgatishga 
oid psixologik mashqlar, samarali muloqotning psixologik vositalarini o`rganish ishbilarmonlik 
faoliyatida asosiy o`rinni egallamoqda. 
Muloqot faqat insonlarga xos bo`lgan jarayondir. Kishilarda faoliyat jarayonida bir - birlariga 
nimanidir aytish istagi tug`iladi. Muloqot - odamlar o`rtasida birgalikdagi faoliyat ehtiyojlaridan 
kelib chiqadigan bog`lanishlar rivojlanishining ko`p qirrali jarayonidir Muloqot (munosabat) 
birgalikda faoliyat ko`rsatuvchilar o`rtasida axborot ayirboshlashni o`z ichiga oladi. Bunda 
munosabatning kommunikativ jihati hisobga olinadi. Kishilar munosabatga kirishishda avvalo 
tilga murojaat qiladilar. Muloqotning yana bir jihati munosabatga kirishuvchilarning o`zaro 
birgalikdagi harakati - nutq jarayonida faqat so`zlar bilan emas, balki harakatlar bilan ham 
ayirboshlashdan iborat. Masalan, munosabatga kirishar ekanmiz, u bizni qoniqtirsa imo-ishora 
bilan muloqotda bo`lamiz. Munosabatning keyingi jihati muloqotga kirishuvchilarning birbirlarini 
idrok eta olishlaridir. Masalan, biz bir kishi bilan muloqotga kirishishdan avval uni hurmat 
qilib yoki mensimasdan munosabatda bo`lamiz. Demak, muloqot jarayonida kommunikativ 
(axborot uzatish), interaktiv (o`zaro birgalikda harakat qilish) va pertseptiv (o`zaro birgalikda) 
idrok etish amalga oshiriladi. Muloqot qonuniyatlarini bilish hamda uni o`rnatish malakalari 
va qobiliyatlarini rivojlantirish har bir kishi uchun muhimdir. Har bir kishining o`z “Meni” 
atrofdagilar bilan bo`ladigan muloqot jarayonida shakllanadi, 
O`smirlik davri o`zining inqirozli davrligi bilan boshqa yosh davrlariga nisbatan farq qiladi. 
Bu davrda o`smirlar muloqotida qo`pollik, serzardalik, noshukurlik, jizzakilik kabi hususiyatlarni 
ko`rish mumkin. Bu davr o`zining beqarorligi bilan birga o`smir ongida tub o`zgarishlar sabab 
bo`lishiga, bazida o`smir bola tevarak atrofdagilarga nisbatan umuman befarq holatda ham o`z his 
– tuyg`ularini namoyon qilishi mumkin. Aynan bu davrda ota –ona zimmasiga ulkan ma`suliyatli 
ish yuklatiladi ya`ni o`smir bola bilan muloqotni tog`ri yo`lga qo`ya olish ma`suliyati.
O`smirning hayot yo`llari avval oilada, bog`cha, maktab, institut, ishxona, keksalar orasida, 
ya`ni guruh va jamoalarda rivojlanadi. Shunday ekan dastlabki muloqotni tog`ri yo`lga qo`yish 
o`chog`i bu – oila hisoblanadi. O`smir shaxsiga tevarak atrofdagi do`stlari ham o`z ta`sirini 
ko`rsata olishi yuqori hisoblanadi. Bunday vaziyatda o`smir oilasidan uzoqashib do`stlar davrasida 
bo`lishni maqul ko`radi, do`stlarining fikriga tayanadi. Agar o`smir bola atrofidagi do`stlari 
yaxshi fikr yurutuvchi odobli tengqurlar bo`lsa albatta yaxshi ammo do`stlarni notog`ri tanlash 
ham o`smirlarning ijtimoiy hayotdagi o`rnini topishiga, shaxslararo muloqot mexanizmlarini 
to`g`ri o`rnata olmasliklariga sababchi bo`lishi mimkin. 
O`smir muloqoqtida bunday vaziyatda keskin o`zgarishlar kuzatilishi tabiiy shunday ekan 
bu holatda ota – onalar o`z kuzatuvchanliklarini oshirishi shartdir. Negaki baribir o`smir 
xarakteridagi nuqsonlarning paydo bo`lishi baribir ota – ona e`tiboriga borib taqaladi. O`smirning 


302

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   368




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish