Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH TA‘LIM DARSLARINI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA 
O‘QITISHNING SAMARADORLIGI
Shermatova Manzura Eshonqulovna
Boyovut tumanidagi 7-maktabning 
boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
[phone]
Annotatsiya:
ushbu maqola boshlang‘ich ta‘lim darslarini axborot texnologiyalari asosida 
o‘qitishning samaradorligi, darslarda elektron taqdimotlardan foydalanish haqida yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
axborot texnologiyalari, elektron taqdimot, ko‘rgazmali material, multimedia, 
elektron darslik
Boshlang‘ich ta‘lim umumiy o‘rta ta‘limning poydevori hisoblanadi. Shu bois mamalakatimizda 
boshlang‘ich ta‘lim sifatini oshirishga alohida e‘tibor berilmoqda. O‘qituvchi darsda ilg‘or 
pedagogik texnologiyalar va o‘qitishning interfaol usullaridan keng foydalanmoqda.
O‘quvchilarning fanlarga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish, ularning aqliy ijodiy tafakkurlarini, 
intellektual qobiliyatini rivojlantirish bugungi pedagogikaning muhim vazifalaridan biridir. 
Darslarni ilg‘or pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etish, o‘quvchilarni mustaqil ravishda 
faoliyat ko‘rsata olishga, axborot texnologiyalar imkoniyatlaridan oqilona foydalanishga o‘rgatish 
sifatini oshirish ustuvor vazifa hisoblanadi. Bu borada boshlang‘ich ta‘limni o‘qitishda ham 
turlicha usullar qo‘lanilmoqda.
Axborot texnologiyalarini ta‘lim tizimiga ta‘tbiq etish o‘quv jarayonining samaradorligini 
oshirish imkonini beradi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun yaratilgan elektron darslik, 
qo‘lanma va taqdimotlardan o‘quv jarayonida foydalanish maqsadga muvofiq. Elektron 
taqdimotlardan darsda namoyish va ko‘rgazmali material sifatida foydalanish o‘qituvchiga katta 
yordan beradi.
Buguni kunda axborot texnologiyalarining multimedia vositalarida o‘quv materiallarini obrazli 
ko‘rinishda ifodalash imkoniyati mavjud. Ma‘lumotlarni matn ko‘rinishida emas, balki obrazlar 
ko‘rinishida taqdim etilishi bilim olish va fikrlashga ijobiy ta‘sir qiladi.
pedagogik va psixologik tadqiqotlarda shu narsa ta‘kidlanmoqdaki, axborot texnologiyalari 
o‘quvchilarning nazariy, ijodiy va refleksiv tafakkuri rivojlanishiga katta ta‘sir etadi. Shuningdek, 
bu metodika o‘quvchilarning bilish jarayoniga, jumladan, o‘quv materiallarini qabul qilish, 
ma‘nosini anglash, esda saqlash, bilim olishga bo‘lgan qiziqishlarini orttirishi bilan birga o‘quv 
materiallarini ko‘p kuch sarf qilmasdan o‘zlashtirishlariga erishiladi. Buni an‘anaviy o‘qitish 
metodikasi bilan taqqoslaganda yaqqol ko‘rish mumkin. 
Dars jarayonida tayyor multimediali mahsulotlari, multimediali ta‘lim dasturlari va 
taqdimotlari loyihalari yaratiladi. Boshlang‘ich ta‘lim darslarida savodxonlikni oshirishda, misol 
va masalalarni yechishda kompyuterli animatsion slaydlardan foydalanish darsning qiziqarliligini 
oshiradi. Boshlang‘ich ta‘limning o‘qish darslarida ham bunday usullardan foydalanish samarali 
natija beradi. Masalan, birorta ertak yoki hikoya haqida bilim, ko‘nikma va tasavvurlarini 
rivojlantirish uchun shu mavzuga oid qisqacha video qismlarini qo‘yish, ertakning mazmunini 
ular orqali ochib berish yaxshi natija beradi. O‘quvchilarni fanga bo‘lgan qiziqishlarini orttirish 
uchun ularni zeriktirishga yo‘l qo‘maslik kerak.
Elektron doskalardan foydalanib topishmoqlar berish, ertak qahramonlarini tasvirlash va 
shunga o‘xshash rasmli va animatsion topshiriqlar, testlar, tasvirlar bilan ishlash o‘quvchilarni 
fanga bo‘lgan qiziqishlarini orttirishga yordam beradi. Bundan tashqari o‘quv materiallari elektron 
taqdimotida animatsiyalar shaklida berilishi o‘tilayotgan mavzuni tushunishini yengillashtiradi 
va ko‘rgazmalilikni oshiradi.
umumta‘lim maktablarida bunday usul asosida o‘tiladigan yuqorida keltirilgan darslarda har 
bir o‘qituvchi o‘zining ichki imkoniyati, qobiliyatini namoyon qiladi. Bugungi kun o‘qituvchisiga 
qo‘yilayotgan talab, dars jarayonida axborot texnologiyalarni qo‘llay olishi, o‘quvchilarni 
kompyuterdan erkin foydalanishga, zamonaviy bilimlarni puxta egallashga, ma‘nan yetuk shaxs 
bo‘lib yetishishga o‘rgatishdan iborat.
Bunday usuldagi darslar XXI asrga xos va mos bo‘lgan komil insonlarni tarbiyalashga xizmat 
qilishi shunhasiz.
Eng muhimi, bunday darslarda ishtirok etish o‘quvchilar uchun juda maroqli kechadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Boshlang‘ich sinflarda axborot texnologoyalari. Toshkent-2018
2. Abdullayeva Q. Yangi pedagogik texnologiyalar// Boshlang‘ich ta‘lim.1999

---

301