Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
nazarda tutish kerak. U yoki bu muammo hayotiy muhim masalalarni o‘rganishning o‘zida 
vujudga kelsa va maʼlum yangilik hisoblansagina muammoli taʼlim bo‘ladi. Uni yoritishda turli 
sharhlarga va yechish usullaridan foydalaniladi. 
foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. O‘zbekistonRespublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni (O‘zbekiston Respublikasi 
OliyMajlisining аxborotnomasi, 1997y,9-son)
2. O‘zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” 1997 y,

---

128
Август 2020 10-қисм
Тошкент
MATEMATIKA, ONA TILI FANINI O’QITISHDA “SHAXMAT” DIDAKTIK 
O‘YINIDAN FOYDALANISH
Qulmatova Lola Ostonovna 
Navoiy viloyati Navbahor tumani
14-umumta’lim maktabi
Boshlang’ich sinf o’qituvchisi
Tel: [phone]
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada matematika, ona tili fanlarini o’qitishda o’quvchilarning 
jismoniy ham aqliy faolligini oshirish, tafakkurini o’stirish, og’zaki nutqini rivojlantirish usullari 
yoritib berilgan. 
Kalit so’zlar: 
Inovatsiya, geometrik figuralar, kompetentlilik, fe’l- atvor xususiyatlari.
Didaktik o’yinlar boshlang’ich sinf o’quvchilarning aqliy rivojlanishida muhim vosita 
hisoblanadi.Boshlang’ich sinf o’quvchi uchun didaktik o’yinlar matematika o’qish,ona tili 
darslarining asosi hisoblanadi. O’yin harakati jarayonida o’quvchining bilim faolligini oshirishi 
namoyon qilishga o’yin maqsadiga erishishga,o’z bilim ko’nikma va malakalarini qo’llashga 
imkoniyat yaratadi. “Shaxmat”-didaktik o’yini ko’proq matematika,ona tili darslarida qo’llash 
mumkin.Bu o’yin matematika darsida mavzuni ona tili darsida esa mavzu matematika faniga 
bog’lab o’tish imkonini beradi. “Shaxmat” deb nomlanishi-bunda o’quvchilar o’z o’rinlaridan 
shaxmat donasidek sekin sakrab yangi joy egallashidir.Bu o’yinda to’rt nafar o’quvchi ishtirok 
etadi.O’quvchilar tik holda qator turishida. 1-holat-o’quvchilarni tik holda qator tizilib turishi-
kesmaga A________B qiyoslanadi
Matematika darsida kesma
Ona tili darsida I harfi
O’quvchilar shu holatida ko’paytirish yoki bo’lish jadvalini yoddan aytishadi.
2x1=2 2:1=1 2:1=1
2x2=4 4:2=2 4:2=2
2x3=6 6:3=2 5:2=3
2x4=8 8:4=2 8:2=4
2-holat. Birinchi o’rindagi o’quvchi 50 sm oldinga sakraydi.Ikkinchi o’quvchi uning o’riniga 
va hokozo.Bunda o’quvchilar egallagan o’rni uchburchak shakliga o’xshashligini o’qituvchi 
tushuntirib beradi. 
Matematika darsida uchburchak 
Ona tili darsida L harfi
Har bir o’quvchi yana ko’paytirish,bo’lish jadvalini dona-dona qilib, shoshilmasdan aytadi.
2x5=10 10:2=5 10:5=2
2x6=12 12:6=2 12:2=6
2x7=14 14:2=7 14:7=2
2x8=16 16:8=2 16:2=8
3-holat.Bunda o’quvchi yana bir martadan 50 sm ga ohista sakrashadi.O’quvchilarning 
egallagan o’rinlari to’rtburchak shaklini egallaydi.
Matematika darsida to’rtburchak
Ona tili darsida O harfi

---

129