Август 2020 10-қисм

Тошкент шаҳар Сергели тумани 
301- мактабининг бошланғич синф ўқитувчиси,
“Халқ таълими аълочиси” 
Телефон:[phone]
[e-mail]
Аннотация: 
мазкур мақола “
Бошланғич синф ўқувчиларига имон –эътиқод тар-
биясини бериш педагогик муаммо сифатида” мавзусида бўлиб,
кичик мактаб ёшидаги 
болаларни ахлоқий жиҳатдан тарбиялаш жуда мураккаб, маъсулиятли вазифа эканлиги, 
шунга кўра бу соҳани узоқ замонлардан бери давом этиб келаётган тарихий бир жараён 
деб ҳисоблаб, бу масалани узил-кесил очишда шарқ мутафаккирларимизнинг нодир асар
-
лари асосий манбалардан бири эканлиги ёритиб берилган. шарқнинг буюк алломалари ки
-
чик мактаб ёши характеридаги ахлоқий белгиларнинг шаклланиши жуда мураккаб жараён 
эканлигини азал-азалдан таъкидлаб келганлиги хамда уларнинг бу соҳадаги ҳаётий таж
-
рибалари, илмий-амалий кузатишлари, шунингдек, бугунги кундаги педагог ва рухшунос 
олимларнинг тадқиқотлари жам бўлиб, шахснинг ахлоқий фазилатини ривожлантиришга 
хизмат қилиши ҳақида сўз юритилган. 
Калит сўзлар: 
ахлоқ-одоб, имон-этиқод, тарбия турлари, педагогик жараён, ижтимоий-
ахлоқ, ахлоқий тарбия, психо-физологик хусусиятлар
“Ал-хосил тарбия бизлар учун ё ҳаёт—ё мамот,
 ё нажот—ё халокат, ё саодат—ё фалокат масаласидур”. 
 А.Авлоний.
дархақиқат, ушбу мисралар тарбиянинг нечоғлик керакли, зарур, инсон учун сув ва 
ҳаводек фазилат эканлигини кўрсатади. тарбия қандай бўлишидан қатий назар, инсонни 
келажак ҳаётида ўз ўрнига, жамиятига эга бўлишида мухим асос бўлиб хизмат қилади. 
тарбиянинг бир неча турлари мавжуд бўлиб, улар қуйидагилардир. ахлоқий тарбия, ақлий 
тарбия, жисмоний тарбия, экологик тарбия, иқтисодий тарбия ва хуқуқий тарбиялар.
ахлоқий тарбия инсонни жамиятга бўлган муносабатини шакллантириш, яъни салбий 
иллатларга қарши нафрат уйғотиш, интизом, имон–эътиқод,ҳалоллик ва покликни тарби
-
ялаш, етук инсонни вояга етказиш, инсонпарварликни шакллантириш ахлоқий тарбияни 
асоси бўлиб хизмат қилади.шу ўринда ахлоқий тарбиянинг бир қирраси бўлган имон-
эътиқод тарбияси масаласига алоҳида таъриф берсак.
қадимданоқ ахлоқ-одоб улуғланиб келинган. чунки ахлоқ-одоб инсонга хусн, латофат 
бахш этган. Бу ҳақда буюк аждодларимиз Беруний, фаробий, ахмад яссавий, амир те
-
мур, навоий, Бобур, Юсуф Хос Хожиб, абу али ибн Синолар тарихда ўз дурдона асарла
-
рида фикр-мулохазалар билдиришган. 
Ёш ниҳолнинг бақувват дарахтга айланиши парваришга боғлиқ бўлганидек, одам боласи 
комил инсон бўлиб етишиши учун ҳам уни мурғакликдан ахлоқ-одоб илмидан баҳраманд 
этиб бориш лозим.
қадимги файласуфлару донишмандлар ахлоқ-одобга жуда катта бахо бериб, уни жами
-
ятнинг пойдевори деганлар. шунинг учун ҳам жамият ҳар бир аъзосининг хулқ-у одобига 
алоҳида эътибор беришимиз бежиз эмас.
Бу ёшдаги болаларда ҳар бир нарсага қизиқиш, майл кучли бўлади. уларнинг бун
-
дай психо-физологик хусусиятлари ахлоқий тарбия учун қулай имконият яратади. Кичик 
мактаб ёшидаги болалар жуда ҳам зеҳнлилиги, ўрганишга осон берилишлари билан аж
-
ралиб турадилар. чунки бу ёшдаги болаларда нерв системасининг пластиклиги, унингн 
атроф-муҳитдан келадиган таъсирларга фаол жавоб бериши билан боғланган. Бола идрок 
этадиган жуда кўп нарса унинг ҳис-туйғуси, жиддий эътибор бериш ва тақлид қилиш, 
англаш мавзусига айланади. Бироқ, ҳаёт тажрибасининг чекланганлиги, ҳиссиётга бери
-
лувчанлиги, катталарнинг бу ёшдаги болаларга ва улар идрок этадиган нарсаларга етарли 

---

71