Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
O`QUVCHILARNING O`QISH SAVODXONLIGINI BAHOLASH
Qodirova Xushvaqt Jo`rayevna
 Navoiy viloyati Qiziltepa tumani 
12-umumiy o`rta ta`lim maktabi 
Ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi
Telefon: [phone] 
Annotatsiya: 
Ushbu maqola Xalqaro tadqiqotlarda o`quvchilarning o`qish savodxonligini 
baholash yo`nalishiga oid asosiy tushunchalarning ta`rifi va ularni amalda qo`llash bo`yicha 
ma`lumot beriladi. 
Kalit so`zlar: 
o`qish savodxonligi, xalqaro dastur, tadqiqot, PISA
“Mamlakatimiz o`z taraqqiyotining yangi davriga qadam qo`ygan hozirgi kunda O`zbekiston 
Respublikasi 2017-2021-yillarda rivojlantirishning beshta ustuvor yo`nalishi bo`yicha Harakatlar 
strategiyasi asosida barcha sohalarda keng ko`lamli o`zgarishlar amalga oshirilmoqda. Ana shu 
islohotlarning muvaffaqiyati , mamlakatimizning dunyodagi rivojlangan, zamonaviy davlatlar 
qatoridan munosib o`rin egallashi, avvalo, ilm fan va ta`lim-tarbiya sohasining rivoji bilan, 
bu borada bizning dunyo miqiyosida raqobatdosh bo`la olishimiz bilan uzviy bog`liq…’’- deb 
ta`kidlagandilar muhtaram prezidentimiz Shavkat Mirziyiyoev. Darhaqiqat, o`quvchilarimizni 
yuksak ma`naviyatli, chuqur bilimli, keng mushohadali, savodxon va ijodkor, eng asosiysi, xalqaro 
baholash dasturlari talablariga to`la javob beradigan qilib tarbiyalash biz pedagoglardan katta 
mas`uliyat talab etiladi. Bugungi kunda globallashuv davrida o`quvchilar bilimini baholovchi 
PISA, PIRLS, TIMSS kabi xalqaro tadqiqotlarda munosib ishtirok etish mamlakatimiz xalq 
ta`limi tizimi oldida turgan dolzarb vazifalardan biriga aylandi. Mana shu dasturlar orasida PISA 
tadqiqoti o`quv jarayoniga zamonaviy usullarni olib kirish, ta`lim oluvchilarda kompetensiyalarni 
shakllantirishga yo`naltirilganligi bilan ahamiyatlidir.
PISA – turli davlatlarda 15 yoshli o`quvchilarning o`qish, matematika va tabiiy fanlar bo`yicha 
savodxonligini hamda bilimini amaliyotda qo`llash qobiliyatini baholovchi dastur bo`lib, u har uch 
yilda bir marta o`tkaziladi. PISA dasturiga qatnashishidan maqsad yurtimizda testlarni o`tkazish 
emas, balki farzandlarimizda XXI asr ko`nikmalarini shakllantirish, intellektual kadrlarni 
tayyorlash uchun zamin hozirlashdir. PISAning asosiy vazifasi – mamlakatlarni ta`lim siyosatiga 
oid ma`lumotlar bilan ta`minlash va qarorlar qabul qilishda ularni qo`llab-quvvatlashdan iborat. 
O`qish savodxonligi – insonning matnni tushunish va undan foydalana olish qobiliyati, bilim 
va imkoniyatlarini kengaytirish, o`z maqsadiga erishish uchun ijtimoiy hayotda munosib ishtirok 
etishi. O`qish bu shunchaki harflarni qo`shib, so`z hosil qilish yoki ovoz chiqarib mutolaa qilish 
emas, balki matn bilan chuqur ishlab, undan ma`no keltirib chiqarishdir. O`qish savodxonligida 
o`quvchilar matndan axborotni topish va ajratib olish, shahrlash, matndan tashqari bilimlarga 
tayanish, tushunish va baholash, matn mazmunini anglash kabi ko`nikmalarni hosil qiladi. 
Umuman olganda, o`qish savodxonligi keng qamrovli tushuncha bo`lib, puxta tekshirishlar 
asosida maqsadga yo`naltirishni anglatadi.
O`qish savodxonligi tavsivlari:
1.Vaziyatlar
2.Matn
3.O`qish malakasi
O`qish savodxonligining o`lchamlari:
1.Topshiriqlar murakkabligi
2.Savol shakli (ochiq va yopiq)
3.Javobning balli baholanishi
PISA sinovlarida to`rt xil sinov usullaridan foydalaniladi:
1. 
Bir javobli testlar;
2. 
Bir necha javobli testlar;
3. 
qisqa yoki batafsil javob yoziladigan javoblar;
4. Biror muammoning yechimi bo`yicha o`quvchi fikri( odatda bunday savollarda tekshiru
-
vchida umumiy javoblar bo`ladi, o`quvchi javobi test tuzuvchi javobiga aynan mos kelishi talab 
qilinmaydi, o`quvchi ijodkorligi qo`llab-quvvatlanadi)

---

123