Avg'on rubobining torlari va ularning sozlanishi afg'on rubobi cholg'usi va uning ijrochilari. Musiqa torli cholg'ular tarixidan

MUSIQA TORLI CHOLG'ULAR TARIXIDAN

rO'zbek xalqi musiqa madaniyatining tarixi juda boy va qadimiydir. Shu kunga qadar topilgan ashyoviy yozma va og'zaki manbalarning dalolat berishicha, qadimiy Xorazm, Baqtriya va Sug'd yeUarida miloddan avval nihoyatda ko'rkam va rang-barang o'ziga xos mahalIiy musiqa san'ati mavjud bo'lgan. Ayritom, Tuproq qa\'a, Afrosiyob kabi ko'hna mintaqalarda yaratilgan san'at obidalari, ajdodlarimiz turmu~hida musiqa keng o'rin tutgan va muhim ijtimoiy ahamiyat kasb etganligidan darak bcradi. Shuning bilan birga ijrochilarning qo'l\anda o'z aksini topgan arfasimon, changsimon, udsimon, naysimon, cholg'ular esa uzoq taraqqiyot yo'lini bosib o'tgan mukammal sozlardan ekanligidan habardor bo'lamiz. Afg'on rubobi darsligi ilk bora chop etilayotgani sababli hayotimda ko'rib, o'z boshimdan o'tkazgan kechinmalarimni va turli ijrochilik maktablariga taalluqli mavjud ilmiy-metodik adabiYOllarda yozilmagan masalalami yoritib, o'zimning ko'p yillik ijrochilik va pedagogik tajribamga tayangan holda shu darslikda ulug' allomalarimizni hayoti, ijodi va ijrochilarining tarixini to'laroq qamrab olishga harakat qildim. Chunki o'qituvchi dars berish jarayonida sozning kelib chiqish tarixini, uning rivojiga hissa qo'shgan ulug' ustoz-murabbiylami va mohir ijrochilami ijodlaridan shogirdini bahramand qilib, uni o'z Vataniga, soziga, ustozlariga bo'Jgan ihlosini, mchrini orttira borishi lozim. Tarixni bilmay turib yangilik yaratilmaydi, shuning uchun hurmatli ulug' aHoma llstozimjz Borbadning hayoti va ijodidan boshlab, to hozirt;i d:wrgacha bo'Jgan ijodkorlal11i ijodidan imkonim boricha o'quvchilarni bahramand qili.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
I. A6oYJll~ocu.M (/Jupoa(Jcuu. WOXHOMa. Y'1l1H'111 KI1T06. «XOQ)l13 Eiop6an I\I1CCaCYI». >K. >Ka660pon Tap)KIIMaCH. T, 1977.
2. C6. cTaTcii ('Dop6an: :moxa 11 Tpanl1l(J1J1 KYJlbryPbl». )lywaH6e, 1989.
3. BIIHocpaoo8. B. KnaCCYI'ICCKYlC TpanYll(YlI1 YlpaHCKOM My3bIKYI. M., 1982.
4. MaccoH M. E. HaxollKH cl>parMeHTa CKYJlbllryPHOro KapHH3a ncpBblx BeKOB HaweH 3PbI. 1933.
5. PaJlCa608 H. Mal\OM MaCaJlaCHra llOHp. T., 1963.
6. Abu Nasr Farobiy. Fozil odamlar shahri. T, 1993.
7. «O'zbekiston tarixi birinchi kitob. T, 1992.
8. Erlanger R. D. Za muzigue arabe Bd 1». Paris, 1930.
9. Ce.Ale·Ho8 A. TpaKTaT 0 MY3blKe )lapBHwa AIm (XII BeK). T, 1946.
10. MUPOH08 H. H. MY3blKa Y36eKoB. CaMapKaHll, 1929
11. EeJl5Ie8 B. M. MY3blKaJlbHbIe HHCTPYMeHTbI Y36eKHcTaHa. M., 1933.