Аудиторлик фаолияти тўғрисида

17-БОБ. ТАЙЁР МАҲСУЛОТНИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ, СОТИШ ВА ДАРОМАД ОЛИШ ЦИКЛИНИНГ АУДИТИ
17.1. АУДИТ МАҚСАДЛАРИ, ВАЗИФАЛАРИ ВА МАНБАЛАРИ
Сотув ҳажми ва унинг таркибий қисмларининг аудити - кўп жиҳатдан бутун текширувнинг сифатини белгиловчи муҳим масалалардан биридир.
Тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ва уни сотиш аудитининг мақсади - тайёр маҳсулот тўлиқ кирим қилинганлигини, сотишдан олинган тушум ва сотилган маҳсулотнинг таннархи тўғри ҳисобланганлигини аниқлашдан иборат.
Текширув жараёнида аудитор қуйидаги масалаларни ҳал этади:
- тайёр маҳсулотни баҳолаш бўйича усул асосли танлаб
олинганлиги ва тўғри қўлланилаётганини тасдиқлаш;

• 
  тайёр маҳсулот тўлиқ кирим қилинаётганлигини аниқлаш;
  
• 
  жўнатилган ва сотилган маҳсулотлар ҳажмларини тасдиқлаш;
  
• 
  жўнатилган ва сотилган маҳсулотлар таннархини тасдиқлаш. Тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ва уни сотиш бўйича ҳисоб
  

юритилиши ҳолатини текшириш бўйича маълумот манбалари бўлиб
17
қуйидагилар ҳисобланади: тайёр маҳсулотни омборда ҳисобга олиш бўйича варақалар, прейскурантлар, маҳсулотни етказиб бериш тўгрисида шартномалар, ҳисобварақ-фактуралар, сотиш бўйича дафтарлар, тайёр маҳсулотни бериш тўғрисида юк хатлари, харидорлар ишончномалари, тушум келиб тушганлиги тўғрисида дастлабки банк ва касса ҳужжатлари (тўлов талабномалар, талабнома-топшириқномалар, кирим касса ордерлари ва бошқалар), 2010, 2810, 2910, 9010, 9110, 5010, 5110, 4010, 6310-сонли ва бошқа ҳисобварақлар бўйича ҳисоб регистрлари (рўйхатномалар, журнал-ордерлар, машинограммалар), Бош китоб, "Молиявий натижалар тўғрисида ҳисобот" (2-сонли шакл) ва бошқалар.
17.2. ИЧКИ НАЗОРАТ ТИЗИМИ ҲОЛАТИНИ ТЕКШИРИШ
Даромадлар олиш циклига тааллуқли бўлган операциялар қуйидаги фаолият кўрсатиш вақтида амалга оширилади:

• 
  буюртмаларни қабул қилиш;
  
• 
  кредитларни бериш;
  
• 
  маҳсулотлар ва хизматларни етказиб бериш;
  
• 
  харидорларга ҳисобварақларни ёзиб бериш;
  
• 
  қарзларни ундириш (муддати ўтган ҳисобварақлар);
  
• 
  пул тушумларини олиш.
  

Даромадлар олиш циклининг аудитини қуйидаги босқичларга ажратиш мумкин: