Audit va iqtisodiy tahlil

I bo‘lim bo‘yicha jami (satr 410+420+430- 440+450+460+470)

480

2-jadval⁵
Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot va uning tarkibiy birliklar
(“O‘zbekiston temir yo‘llari” AJ)

Ko‘rsatkichlar nomi	Satr kodi	Ustav kapitali	Qo‘shilgan kapital	Rezerv kapitali	Taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar)	Sotib olingan xususiy aksiyalar	Maqsadli tushumlar va boshqalar	Jami
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Yil boshidagi qoldiq	010	614 384	-	5 737 851	507 694	-	885 865	7 745 794
Qimmatli qog‘ozlar emissiyasi	020	213 818	-	x	x	x	x	213 818
Uzoq muddatli aktivlarni qayta baholash	030	x	x	2 383 571	x	x	x	2 383 571
Ustav kapitalini shakllantirishda paydo bo‘lgan valyuta kursi farqlari	040	x	-	x	x	x	x	-
Rezerv kapitaliga ajratmalar	050	x	x	-	-	x	x	-
Joriy yilning taqsimlanmagan foydasi (zarari)	060	x	x	x	-	x	x	-
Tekinga olingan mol-mulk	070	x	x		x	x	x	-
Maqsadli foydalanish uchun olingan mablag‘lar	080	x	x	x	x	x	-	-
Hisoblangan dividendlar	090	x	x	x	284 293	x	x	-284 293
Xususiy kapital shakllanishining boshqa manbalari	100	-	-	-	-	-	65 341	65 341
Yil oxiridagi qoldiq	110	828 203	-	8 121 423	223 400	-	951 207	10 124 233
Xususiy kapitalining ko‘payishi (+) yoki kamayishi (-)	120	+213 818	-	+2 383 571	-284 293	-	+65 341	+2 378 439
MA’LUMOT UCHUN:
Chiqarilgan aksiyalar soni, dona^78	130	x	x	x	x	x	x	1 830 762 911
shu jumladan:
imtiyozli	131	x	x	x	x	x	x
oddiy	132	x	x	x	x	x	x	1 830 762 911
Aksiyaning nominal qiymati	140	x	x	x	x	x	x	430
Muomaladagi aksiyalar soni, dona	150	x	x	x	x	x	x	1 830 762 911
shu jumladan:
imtiyozli	151	x	x	x	x	x	x
oddiy	152	x	x	x	x	x	x	1 830 762 911

Xususiy kapital tarkibiy tahlilining asosiy yo‘nalishlari quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi.

Xususiy sarmoya tarkibi va harakatining tahlili: davr boshiga qoldig‘i; hisobot davrida kelib tushgani; hisobot davrida ishlatilgani; hisobot davri oxiriga qoldig‘i; qoldiqlarning mutlaq o‘zgarishlari; o‘sish darajasi; kirib kelish koeffitsiyenti; chiqib ketish koeffitsiyenti tahlili.
Xususiy kapital tarkibini tahlil etish muhim funksiyalarni bajarish imkonini beradi. Jumladan: faoliyatning uzluksizligini ta’minlash; kapital, qarzlar va zararlardan himoya qilinganlik darajasining kafolatini berish; olingan foydani ishlatishda qatnashish; korxona boshqaruvida ishtirok etish kabi.
Xususiy kapital tarkibiy tuzilishida quyidagi ko‘rsatkichlar baholanadi:
Ustav kapitalining xususiy kapital tarkibidagi salmog‘i koeffitsiyenti:
Kuk = UK/XK (O‘MM)
Bu yerda:
Kuk – ustav kapitalining o‘z sarmoyasi tarkibidagi salmog‘i;
UK – ustav kapitali;
XK(O‘MM) – xususiy kapital (O‘z mablag‘lari manbasi).
Ustav kapitalining o‘z sarmoyasi tarkibidagi salmog‘ini ifoda etadi va ushbu ko‘rsatkich xususiy kapital tarkibida eng muhim ko‘rsatkich hisoblanadi.
Taqsimlanmagan foyda summasining xususiy kapital tarkibidagi salmog‘i koeffitsiyenti:
Ktf = TF/ XK (O‘MM)
Bu yerda:
Ktf – taqsimlanmagan foydaning xususiy kapital tarkibidagi salmog‘i koeffitsiyenti;
TF – taqsimlanmagan foyda.
Taqsimlanmagan foyda summasining xususiy kapital tarkibidagi salmog‘ini ifoda etadi.
Xususiy kapitalning kompleks tahlilida yuqoridagi tartibda rezerv kapitali, qo‘shilgan kapital va o‘z sarmoyasining boshqa tarkibiy qismlari bo‘yicha ham salmoq darajalari va ularning o‘zgarishlariga baho beriladi.
Xususiy kapitalning o‘sish darajasi:
O‘xk = XKdo / XKdb x 100%
Bu yerda:
XKdo; XKdb – davr boshi va oxiriga xususiy kapital.


3-jadval⁶
Xususiy kapitalning gorizontal va vertikal tahlili

Ko‘rsatkich-lar	Davr boshi		Davr oxiri		Farqi (+,-)		O‘sishi,%
	Summa	Foiz, %	Summa	Foiz, %	Summa	Foiz, %
O‘z mablag‘lari manbasi jami	7 745 794 466	100.0 0	10 124 23 3 076	100.00	+2 378 43 8 610	0.00	130,7
Ustav kapitali	614 384 306	7.92	828 202 670	8.19	+213 818 364	+0,27	134,8
Qo‘shilgan kapital	-	-	-	-	-
Rezerv kapitali	5 737 851 427	74.08	8 121 422 920	80.22	+2 383 57 1 493	+6,14	141,54
Sotib olingan xususiy aksiyalar	-	-	-	-
Taqsimlan magan foyda (qoplanma gan zarar)	507 693 607	6.55	223 400 675	2.08	- 284 292 9 35	-4,47	-44,0
Maqsadli tushumlar	885 865 126	11.44	951 206 811	9.41	+65 341 6 85	-2,03	107,4
Kelgusi davr xarajatlari va to‘lovlari uchun zaxiralar

Aksionerlik jamiyatida o‘z mablag‘lari manbasi davr boshiga nisbatan 2 378 438 610 ming so‘mga ortgan. O‘sish darajasi 130.7 %ni tashkil etgan. Shu jumladan ustav kapitalining o‘zgarishi mos ravishda 213 818 364 ming so‘mga, rezerv kapitalining o‘zgarishi 2 383 571 493 ming so‘mga, maqsadli tushumlar, kelgusi davr xarajatlari va to‘lovlari uchun zaxiralar hajmi 65 341 685 ming so‘mga ortgan. O‘z mablag‘lari 599 tarkibida taqsimlanmagan foyda summasi davr boshiga nisbatan 284 292 935 ming so‘mga kamaygan. Eng yuqori o‘sish darajalari ustav kapitali (134.8 %) hamda rezerv kapitali (141.54%) qatoriga to‘g‘ri kelgan.

Xususiy kapital va uning o‘zgarishini baholashda kapitalning davr boshi va oxiridaga o‘zgarishlariga va o‘zgarish sabablariga baho beriladi. Kapitalning o‘zgarishi jamlangan qator va uning tarkibiy birliklari bo‘yicha alohida o‘rganiladi.
Xususiy kapital o‘zgarishiga ta’sir etuvchi birliklarga: ustav sarmoyasi, qo‘shilgan sarmoya, zaxira sarmoyasi, sotib olingan o‘z aksiyalari, taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar), maqsadli tushumlar hamda bo‘lg‘usi xarajatlar va to‘lovlar zaxiralarining o‘zgarishi ta’sir etadi. Jumladan, qimmatli qog‘ozlar emissiyasi bilan bog‘liq jarayonlar ustav va qo‘shilgan sarmoyaning o‘zgarishiga; uzoq muddatli aktivlarni qayta baholash rezerv kapitali o‘zgarishiga; ustav kapitalini shakllantirishda paydo bo‘lgan valyuta kursi farqlari qo‘shilgan kapital o‘zgarishiga; rezerv kapitaliga ajratmalar rezerv kapitali va taqsimlanmagan foyda o‘zgarishlariga; joriy yilning taqsimlanmagan foydasi jamlangan, taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishiga; tekinga olingan mol-mulk rezerv kapitali o‘zgarishiga; hisoblangan dividendlar taqsimlanmagan foyda o‘zgarishiga ta’sir etadi. Xususiy kapitalning shakllanishini yuqorida keltirilgan manbalaridan tashqari boshqa manbalari barcha tarkibiy birliklarni o‘zgarishiga ta’sir etadi.