Atv baholash

P₁, P₂ – qiyoslanadigan mashinalarning narxlari;
N₁, N₂ – qiyoslanadigan mashinalarning asosiy parametrlari;
n – texnik qurilmalarning aniq turiga bog‘liq bo‘lgan darajali koeffitsient (narxni to‘xtatib turish koeffitsienti).

Qiyosiy yondashuvning barcha usullarini qo‘llashda tuzatishlar kiritishning yagona tartibiga rioya etish zarur: dastlab qiymat tuzatishlari, undan keyin foizli tuzatishlar kiritiladi.
Analoglar tuzatilgan narxlarining yagona qiymati o‘rtacha arifmetik, o‘rtacha o‘lchangan yoki mediana qiymatlarini hisoblash yo‘li bilan foydalanilgan axborotning to‘liqligi, batafsilligi va ishonchliligidan kelib chiqib aniqlanadi.
Statistik tahlil usullari analog-obyektlar narxlarining korrelyasion-regression tahlildan foydalangan holda qiyoslash elementlariga bog‘liqligini aniqlash yo‘li bilan baholash obyekti qiymatini belgilashga imkon beradi.
Mazkur usulni qo‘llaganda modellashtirish ehtimoliy potensial narx bilan korrelyasion aloqada bo‘lgan analoglarning bir yoki bir nechta asosiy ishlab chiqarish va/yoki funksional parametrlarining tahlili asosida amalga oshiriladi.
O‘zgaruvchan miqdorlar o‘rtasidagi statistik aloqalar korrelyasion va regression tahlil usullari bilan o‘rganiladi.
Korrelyasion tahlil baholash obyekti/analoglar narxi va ularning asosiy parametrlari (bir va bir nechta) o‘rtasidagi aloqani o‘rnatishga imkon beradi, regression tahlil usullari bilan esa aniq matematik modelni tanlash va tanlangan modelning adekvatligini (model xossalari (funksiyalari/parametrlari/tavsiflari va boshqalar) va modellanayotgan obyektning tegishli xossalari to‘g‘ri kelishini) baholash mumkin bo‘ladi.
Korrelyasion tahlil bir alomatning (asosiy ko‘rsatkichning) o‘zgaruvchanligi boshqasining (narxning, qiymatning) o‘zgaruvchanligiga muvofiqligi dalilini aks ettiruvchi alomatlarning kelishilgan o‘zgaruvchanligini ifodalaydi.
Juft korrelyasiya ikkita tasodifiy miqdorlar o‘rtasidagi, ko‘p tarmoqli korrelyasiya - ko‘p sonli miqdorlar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni o‘rganadi. Korrelyasion tahlilning asosiy vazifasi - tasodifiy miqdorlar o‘rtasidagi aloqani aniqlash va baholashdan, regression tahlilning asosiy vazifasi - shaklni belgilash va tasodifiy miqdorlar o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganishdan iborat.
Korrelyasion tahlil elementlari: (α, β) tasodifiy miqdor kuzatuvlaridan n tanlanganda (x₁, y₁),..., (x_n, y_n) ikki o‘lchamli normal taqsimlanishga ega bo‘ladi. Koordinatalarning dekart tizimida tanlov elementlarini nuqtalar bilan tasvirlab, tarqalish diagrammasi yoki korrelyasion maydonga ega bo‘lamiz. Korrelyasion maydonning ko‘rinishiga qarab korrelyasiyaning tanlov koeffitsienti asosida α va β o‘rtasida aloqaning mavjudligi va tavsifi xususida taxmin qilsa bo‘ladi.
Korrelyasiyaning tanlov koeffitsienti quyidagi son hisoblanadi: