Қаттиқ жисм механикаси 1 Кириш

4.2.5 Тўсинлардаги силжиш кучланиши

Агар силжиш кучланиши кесишмалар устида бир хил бўлса, бир хил силжиш кучланиши қуйидагича хисобланади:

Бунда V тўсиндаги силжиш кучи ва А белги V харакатланадиган кесишма худудни ифодалайди. Бироқ силжиш кучи тўсинда бир хил турда бўлади деб хисобланмайди.

Тўсин 4.11 жадвалда кўрсатилгандек тўсин толадан таркиб топган деб хисобланг. Тўсиндаги оғирлик тола қатламларини бир-бирига сирғаниб кетишига сабаб бўлади (4.11b жадвал). Бу тўсинда горизонтал силжишни вужудга келтиради ва қуйидагича аниқланади:

Бунда V уринма силжиш кучи, I нейтрал ўққа нисбатан инерция моменти худуди, b тўсин кенглиги ва Q эса силжиш кучи содир бўладиган кесишма худуднинг дастлабки моментини кўрсатади.

Бунда нейтрал ўқ тепасининг силжиш худуди ва нейтрал ўққа нисбатан силжиш худудининг тортиш маркази жойлашувини анқилайди. 4.19 тенгламадаги V ва I ўзгармас сонлар бўлганлиги сабабли, максимум силжиш кучига миқдори максимум бўлганда эришилади.

4.11 жадвал. Толалардан таркиб топган тўсин: (а) нодеформацияли шакл ва (b) деформацияли шакл.

4.3 мисол

4.12 жадвалда кўрсатилгандек, тўғрибурчакли шакл учун максимум силжиш кучини аниқланг.

Ечими

Силжиш кучи нейтрал ўқ чизиқда максимум бўлади. Шунинг учун худуди нейтрал ўқдан юқори туради.

ва

Агар нейтрал ўқнинг юқорисидаги худуднинг тортишиш маркази бўлса, максимум силжиш кучланиши

ни хосил қилади.

Шунинг учун

4.12 жадвал. Тўғрибурчакли шакл учун максимум силжиш кучи.

4.4 мисол.

4.13 жадвлда кўрсатилган тўсиннинг оғирлик, силжиш ва момент диаграммасини чизинг. Максимум эгри моментни ва да силжиш кучланишини аниқланг.