Атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның жинағы в рамках проекта Erasmus+

Amaliy vaziyatni bosqichma – bosqich tahlil qilish va hal etish bo’yicha talabalarga uslubiy 
ko’rsatmalar
Ish 
bosqichlari 
Maslahatlar va tavsiyanomalar. 
1. Keys va 
uning axborot 
ta’minoti bilan 
tanishish. 
Avvalo keys bilan tanishing. “Nerv tizimi fiziologiyasi. Qo’zg’alish, 
qo’zg’aluvchanlik. Ta’sirlanish. Dominantaning yoshga xos xususiyatlari 
Oliy nerv faoliyati va uning yoshga xos xususiyatlari” haqida tushuncha 
hosil qilish uchun bor bo’lgan butun axborotni diqqat bilan o’qib chiqish 
lozim. O’qish paytida vaziyatni tahlil qilishga shoshilmang. 
2. Berilgan 
vaziyat bilan 
tanishish. 
Ma’lumotlarni yana bir marotaba diqqat bilan o’qib chiqing. Siz uchun 
muhim bo’lgan satrlarni belgilang. Bir abzasdan ikkinchi abzasga o’tishdan 
oldin, uni ikki uch marotaba o’qib mazmuniga kirib boramiz. Keysdagi 
muhim fikrlarni qalam yordamida ostini chizib qo’ying. Nerv tizimi 
fiziologiyasi. Qo’zg’alish, qo’zg’aluvchanlik. Ta’sirlanish. Dominantaning 
yoshga xos xususiyatlari Oliy nerv faoliyati va uning yoshga xos 
xususiyatlari tavsifida berilgan dalillarni sanab o’ting va 
qaysinisi aniqlashtirilishi lozimligini aniqlang. 
3. Muammoli 
Asosiy muammo va kichik muammolarga diqqatingizni jalb qiling. 

---

69
vaziyatni tahlil 
qilish 
 
Asosiy muammo: Nerv hujayrasi o’simtalari bir biriga bog’liqmi? 
Quyidagi savollarga javob berishga harakat qiling. 
1. Shartli refleks va instinktlarning qanday farqlari bor? 
2. Shartli reflekslar qanday hosil qilinadi va mexanizmi qanaqa? 
3. Shartli reflekslarning tormozlanishi va turlarini 
tushuntiring. 
4. Oliy nerv faoliyatining qanday tiplari mavjud? 
5. Birinchi va ikkinchi signal sistemalarini 
Asosiy muammo nimaga qaratilganini aniqlang. Muammoning 
asosiy mazmunini ajratib oling. Muammoli vaziyatni tahlil qilish –
ob’ektning holatini aniqlang, asosiy qirralariga e’tibor qarating, 
muammoli vaziyatning hamma tomonlarini tahlil qiling. Yosh 
fiziologiyasi va gigienasi fanining qisqacha rivojlanish tarixi, boshqa fanlar 
bilan aloqasi, tadqiqot uslublari va predmeti va vazifalarini bilish 
umuminsoniyat oldida turgan ulkan vazifalar bilan bog’liq ekanligini 
ko’rsatib bering 
4. Muammoli 
vaziyatni 
yechish usul va 
vositalarini 
tanlash hamda 
asoslash 
Ushbu vaziyatdan chiqib ketish harakatlarni izlab toppish maqsadida quyida 
taqdim etilgan “Muammoli vaziyat” jadvalini to’ldirishga kirishing. 
Muammoni yechish uchun barcha vaziyatlarni ko’rib chiqing, muqobil 
vaziyatni yarating. Muammoning echimini aniq variantlardan tanlab oling, 
muammoning aniq echimini toping. Jadvalni to’ldiring. Keys bilan ishlash 
natijalarini yozma shaklda ilova eting.