|
tabiiy resurslardan foydalanish huquqi bo'linadi quyidagi turlar
atmosferadan foydalanish huquqi
o'rmondan foydalanish huquqi
o'rmonlardan tashqarida o'simliklardan foydalanish huquqi
suvdan foydalanish huquqi
yer osti boyliklaridan foydalanish huquqi
yerdan foydalanish huquqi
- hayvonot dunyosidan foydalanish huquqi.
To'g'ri, yuridik adabiyotlarda atmosfera havosidan foydalanish haqida boshqalardan ko'ra kamroq va kam gapiriladi. Bu sohada atmosfera havosidan foydalanishni tartibga solish emas, balki uni muhofaza qilish bilan bog'liq masalalar keskinroq. Tegishli qonun "Atmosfera havosini muhofaza qilish to'g'risida" deb nomlangan. Garchi bu sohadagi oldingi qonun (1982 y.) Sanoat ehtiyojlari uchun atmosfera havosini iste'mol qilishni tartibga solishni nazarda tutgan bo'lsa -da (41 -modda). Atmosferadan foydalanish - ifloslantiruvchi moddalarning atmosferaga chiqarilishi.
Asosiysi hisobga olinadi huquqiy tasnif tabiatdan maqsadli foydalanish turlari. Tabiatdan foydalanishning maqsadli turlari tabiiy resurslarning o'ziga xos xususiyatlarini va u qondiradigan ijtimoiy ehtiyojlarni hisobga olgan holda tabiiy resurslar to'g'risidagi qonun hujjatlarida belgilanadi. Er qonunchiligi Rossiya hududidagi erdan foydalanish turlariga mos keladigan barcha toifadagi erlarning maqsadini belgilaydi. Shunday qilib,
Rossiya Federatsiyasining Yer kodeksi (7 -modda) quyidagilarni ajratadi
- qishloq xo'jaligi erlari;
- er aholi punktlari;
- sanoat, energetika, transport, aloqa, radioeshittirish, televidenie, informatika, kosmik faoliyat uchun erlar, mudofaa, xavfsizlik va boshqa maxsus maqsadlar uchun mo'ljallangan erlar;
- alohida muhofaza etiladigan hududlar va ob'ektlar erlari;
- o'rmon fondi erlari;
- suv fondi erlari;
- zaxira erlar.
3.Tabiatni muxofaza qilish tizimining tashkiliy-xuquqiy asoslarini takomillashtirish
Ekologik xavfsizlikni ta’minlash, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish atrof muhitni muhofaza qilishni boshqarishni takomillashtirish bilan bog’liqdir. O‘zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi tabiatni muhofaza qilish siyosatining asosiy yo‘nalishlarini belgilaydi, qonun hujjatlarini qabul qiladi va davlat ekologiya qo‘mitasining faoliyatini muvofiqlashtirib turadi. Tabiiy resurslardan foydalanganlik uchun haq olishning eng ko‘p-kam hajmini, shuningdek, to‘lovlarini undirib olishdagi imtiyozlarni belgilaydi. Shuningdek, hududlarni favqulodda ekologiya holati, ekologiya ofati va ekologiya falokati mintaqalari deb e’lon qiladi va bunday mintaqalarning huquqiy rejimini va jafo ko‘rganlarning maqomini belgilaydi. O‘zbekiston Respublikasining Prezidentiga davlat boshlig’i sifatida quyidagi vakolatlar berilgan: -ekologik xavfsiz muhitni ta’minlash uchun zaruriy chora-tadbirlar ko‘radi; -ekologiya borasidagi qonunlarni imzolaydi va ularga oid farmon, farmoyish va qarorlar qabul qiladi; -ekologik qonun me’yorlarini buzuvchi davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining hujjatlarini bekor qiladi; -Oliy Majlis senati tasdig’iga davlat ekologiya qo‘mitasining raisi lavozimiga nomzodni taqdim etadi; -ekologik inqiroz yoki talofat ko‘rgan hududlar yoki butun hudud bo‘yicha favqulodda holatni joriy etadi; -respublika ichki va xalqaro ekologik siyosatiga doir vakolatlarni amalga oshiradi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi davlatning tabiatni muhofaza qilish siyosatini amalga oshiradi, ekologiya sohasidagi davlat dasturlarini qabul qiladi, ularning bajarilishini nazorat qiladi, tabiiy resurslarni 213 hisobga olish va baholashni tashkil etadi, ekologiya maorifi va tarbiyasi tizimini yaratadi hamda uning amal qilishini ta’minlaydi. Atrof tabiiy muhitni davlat boshqaruvi Vazirlar Mahkamasi, davlat ekologiya qo‘mitasi va mahalliy hokimiyat organlari tomonidan amalga oshiriladi. Bir qator vazirliklar va muassasalar, korxonalarda tabiatni muhofaza qilishni boshqarish bo‘limlari ish olib boradi.
O‘zbekistonda atrof muhitni muhofaza qilish bo‘yicha bosh ijro etuvchi organ Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi bo‘lib, u bevosita Oliy Majlis Senatiga bo‘ysunadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
