Atrof muhit va tabiiy resurslar iqtisodiyoti

qog'oz idishlar
Shunday qilib, chiqindilar masalasi ekologiyadagi muhim muammolardan biri bo’lib, ularni yig’ishtirib qayta ishlash yoki gigiyenik talablar bo’yicha sarishta qilinsa nafaqat iqtisodiy jihatdan foyda ko’ramiz, balki yerni, havoni suvni, oziq – ovqat mahsulotlarining ifloslanishi oldi olinardi, kishilar sog’lig’ini muhofaza qilishda katta ahamiyatga ega bo’lar edi.



Qayta tiklanadigan manbaalar



minerallar





elektron chiqindilar

ADABIYOTLAR:

• 
  Calow, P. (Ed.) (1998). Ekologiya va atrof-muhitni boshqarish ensiklopediyasi.
  
• 
  IEA. Qayta tiklanadigan energiya manbalari 2019. (2019 yil 2-noyabrda ko'rib chiqilgan). iea.org/renewables2019/
  
• 
  Margalef, R. (1974). Ekologiya.
  
• 
  Mastrangelo, A.V. (2009). Argentinadagi ikkita misol ishida tabiiy resurslar kontseptsiyasini tahlil qilish. Atrof muhit va jamiyat.
  
• 
  Qishloq xo'jaligi va qishloq qurilish vazirligi (1995). Kolumbiya: FAOning o'simliklarning genetik resurslari bo'yicha xalqaro texnik konferentsiyasining milliy ma'ruzasi (Leypsig, 1996).
  
• 
  Qishloq xo'jaligi va qishloq rivojlanish vazirligi (2017 yil). Qishloq xo'jaligi sohasining statistik yilnomasi 2015. Kolumbiya.
  
• 
  Moliya vazirligi (2017). Argentina Respublikasining statistik yilnomasi. Vol.22.
  
• 
  Riera, P., Garsiya, D., Kristrom, B. va Braynnlund, R. (2008). Atrof-muhit iqtisodiyoti va tabiiy resurslar bo'yicha qo'llanma.
  

Nazorat uchun savollar

1. 
   Chiqindilarni atrof-muhitga ta’siri haqida gapiring.
   
2. 
   Chiqindilar qanday turga bo’linadi ?
   
3. 
   Sanoat korxonalarga chiqindilarni qayta ishlash to’g’risida qo’yiladigan talablar nimalardan iborat ?
   
4. 
   Sanoat korxonalari chiqindilari nechta turga bo’linadi ?
   
5. 
   Chiqindilarni qayta ishlashning tabiatga ta’siri haqida gapiring.
   
6. 
   Respublikamizda yiliga o’rtacha qancha komunal chiqindi chiqadi ?
   
7. 
   Chiqindilarning ortishining asosiy sabablari nimadan iborat ?
   

Testlar

1. 
   Chiqindilar qancha xili bo’ladi.
   

a)3
b)4
c)5
d)6
2. Qattiq holatdagi chiqindilar
a) bularga aholi turar joylaridan va ayrim sanoat
tarmoqlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi.
b) bular tog’ - kon sanoatidan chiqadi.
c) gaz konlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi.
d) Uy xo’jalik axlatlari, oziq – ovqat chiqindilari
3. Suyuq holatdagi chiqindilar
a) bularga aholi turar joylaridan va ayrim sanoat
tarmoqlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi.
b) bular tog’ - kon sanoatidan chiqadi.
c) gaz konlaridan chiqadigan chiqindilar kiradi.
d) Uy xo’jalik axlatlari, oziq – ovqat chiqindilari
4. Qachon Yevropa, Afrika va Osiyodagi ko’p mamlakatlarda to’kilgan axlatlar shunchalik ko’p yig’ilib ketganki, hatto odamlarning yurishi mushkul bo’lib qolgan va bu axlatlar tufayli o’lat, vabo kabi kasalliklar tez-tez tarqalib, o’n minglab yuz minglab odamlarni yostig’ini quritgan
a)8-9asr
b)5-6asr
c)7-8asr
d)6-7asr
5. Respublikamizning ko’pgina sanoat shaharlari chetlarida chiqindilardan iborat sun’iy tog’lar paydo bo’lgan. Bu sanoat chiqindilari qancha
a) 1mlrd t
b)2mlrd t
c)4mlrd t
d) 3,4mlrd t
6. Respublikamizda yiliga komunal xo’jaliklardan o’rtacha qancha chiqindi chiqadi
a) 10mln t
b)20mln t
c)30mln t
d) 40mln t
7. biotermik usul
a) ya’ni axlatni kompost qilish, issiqxonalarda foydalanish va mukammallashtirilgan axlatxonalarda zararsiz holatga keltirish;
b) ya’ni axlatni kompost qilish, issiqxonalarda foydalanish va mukammallashtirilgan axlatxonalarda zararsiz holatga keltirish;
c) sanoat korxona chiqindilarini xo’jalik axlatlari bilan ham birga yoqish mumkin.
d)barcha javoblar togri
8. qachon birgina Vena shahrida 80 mingga yaqin kishi chumadan o’lgan
a)1679
b)1779
c)1677
d)1878
9. Singapurda sigareta qoldig’ini maxsus ko’rsatilgan joyga tashlanmasa, qancha jarima to’lanadi.
a)500dollar
b)600dollar
c)700dollar
d)400dollar
10. Axlatlar tezda zararsizlantirilmasa
a) atmosferani zararlaydi
b) suv havzalarini, tuproqni
c) oziq – ovqatlarni, binolarni, korxonalarni
d) barcha javob to’g’ri