Atomistik ta’limotning

?"Insonga huzur - halovat keltiradigan narsa yaxshi, ozor beradigan narsa esa - yomon deb aytgan Protogor qaysi falsafiy oqimning vakili bo’lgan ?

- Atomistik ta’limotning
- Pifagorchilar ittifoqining
+ Sofistlar
+ O’zicha donishmandlik oqimi kirib rasman to’g’ri mazmunan noto’g’ri bo’lgan tushunchalarni qo’llab quvvatlaydigan oqim
- Stoiklarning

?Yunon faylasuflaridan qaysi birio’o’zgaruvchan narsalar dunyosi abadiy va o’zgarmas g’oyalar dunyosining "soyasidir" degan?

- Fales
- Suqrot
- Arastu
+ Aflotun
+ Platon

?Forobiy falsafasidagi emanatsiya nazariyasining mazmuni nimadan iborat?

- Dunyoning panteistik nuqtai nazardan tushunilishi
- Dunyoning ma’naviyligini ta’kidlash
+ Abadiy ilohiy birinchi sabab bilan bir qatorda abadiy tabiiy sababiyatni tan olish
- Ilohiyot ta’limoti
+ Abadiy birinchi sabab, keyinchalik tabiat o’z qonuniyati orqali

?Olmon klassik falsafasi namoyandalaridan qaysi biri dunyoning kelib chiqishi haqidagi gipotezani bayon etgan?

- Gegel’
+ Kant
- Feyerbax
- Fixte
+ Immaniul maktabini tarafdorlari

?"Sof aql tanqidi ", ”Amaliy aql tanqidi” deb nomlangan asarlarni kim yaratgan?

- Gegel’
- Fixte
+ Kant
- Feyerbax
+ Nemis klassik faylasufi Immaniul

?Harakatda bo’lgan har bir narsa o’z harakatining eng ibtidoiy sababini, ya’ni xudoni eg’tirof etishga yetib borishlari kerak, degan fikrni kim aytgan?

- Demokrit
- Aflotun
- Gegel’
+ Foma Akvinskiy
+ Tomizm goyasini tarafdorlari

?Quyidagi elementlardan qaysi birlari moddiy olamga tegishli?

- Til, ta’lim olish, ma’rifat
- Axloqiy qoidalar , fan
+ Texnika , ishlab chiqarish vositalari , sayyoralar
- Sezgi, idrok , tasavvur
+ Kosmonavtika , elektronika , avtomatika

?Qayd etilganlardan madaniyatga tegishli bo’lmaganini ajrating

- Din
- Mehnat qurollari
+ Tabiat
- Urf odatlar
+ Yer osti boyliklari

?XX asr falsafiy ta’limotlaridan qaysi biri inson, uning hayoti va ulimi muammosini o’rganadi?

- Personalizm
+ Ekzistentsializm
- Freydizm
- Neopozitivizm
+ K’erkegor asos solgan ta’limotda

?Ibtidoiy jamiyatda ijtimoiy ong shakllaridan qaysi biri birinchi paydo bo’lgan?

? Falsafa
- Siyosiy ong
+ Axloqiy ong
+ Xulq atvor va odob
- Huquqiy ong

?Qaysi mulohazada ongning ijtimoiy tarixiy moxiyati to’gri ifodalangan?

+ Ong - ijtimoiy muhit mahsulidir jamiyatdan tashqarida paydo bo’lmaydi
- Ong - ijtimoiy hayotni aks ettirmasdan iloji yo’q
+ Ong voqelikni aks ettirish va ruhiy o’zlashtirishning o’ziga xos insoniy formasi
- Inson ongi jamiyatdan oldin paydo bo’ladi
- Ijtimoiy hayot ongga tag’sir etmaydi

?Pragmatizmda haqiqat mezoni bo’lib nima xizmat qiladi?

- Ichki ziddiyatlar
- Aniqlik va ravshanlik
+ Muvaffaqiyat
+ Haqiqiy narsa bilan amaliy narsani birga ko’rish
- Umumiy ahamiyatga ega vaziyat

?Falsafa fani rivojlanishining qaysi davrida bilish usuli muammosi birinchi o’ringa chiqdi?

- O’rta asrlarda
- Antik davrda
+ Yevropada 17asr oxiri 18 asrning boshidan boshlab
- Uyg’onish davri
+ Yangi davr, Yevropa falsafasida

?Insonning ichki psixikasini uch qismga bo’lgan faylasuf kim?

+ Z.Freyd
- F.Gegel’
- I. Kant
- Ibn Sino
+ Ruhiy tahlil falsafasi asoschisi

?Falsafiy ta’limotlar o’tmishda nimaga xizmat qilgan ?

+ Kishilarning moddiy olamni bilishiga va yuksakroq bosqichga ko’tarishga
+ Insoniyat ilg’or tajribalarini o’zida mujassamlashtirgan
- Insoniyat madaniyatini yuksakroq bosqichga ko’tarishga
- Moddiy boyliklarni ko’paytirishga
- Ma’naviyatni rivojlantirish uchun

?«Substantsiya» masalasidagi oqimlar qaysi katorlarda to’g’ri ko’rsatilgan ?

- Plyuralizm, realizm, pozitivizm
- Agnostitsizm, pragmatizm
+ Monizm, dualizm,
+ Materializm, idealizm
- Pozivitizm, intuitizm

?Teologiyaning falsafiy talqini

- Tartibga solishni
- Regulyativ faoliyatini
+ Diniy dunyoqarashni
+ Diniy ehtiqod tushunchalarini o’rganadi
- Borlik haqidagi nazariyalarni o’rganish

?Inson va olamning qadrini anglash bilan bogliq eng muhim tushuncha

+ Yaxshilik, yomonlik
+ Go’zallik, xunuklik
- Foydalilik, manfaat
- Iqtisodiyot, manfaat
- Qadr-qimmat, ehtiyoj

?Materialistlarning fikricha olamning asosida yo’tuvchi elementlar

+ Havo, suv
+ Tuproq, olov
- Apeyron ,osmon jismlari
- Jismlar, mayda zarrachalar
- Atomlar, metall, raqamlar

?Monizmning mohiyati

+ Olamning asosida bitta mohiyat yotadi
+ Olamning asosida yagona element yotadi
- Olamning asosida bir nechta substantsiya yotadi
- Olamning asosida bir nechta mohiyat yotadi
- Olamning asosida ikkita mohiyat yotadi

?Materialistik monizm mohiyati

+ Olamning asosida moddiy materiya yotadi
+ Olamning asosida moddiy narsalar yotadi
- Olamning asosida ruh yotadi
- Olamning asosida g’oya yotadi
- Olamning asosida g’oya va ruh yotadi

?Inson borlig’i nima ?

+ Odamning o’ziga xos bo’lgan insoniy mavjudligi
+ Insonning narsalar olamidagi borlig’i
- Insonning tabiatga ta’siri
- Insonning jamiyatda tutgan o’rni
- Insonning shaxs sifatida shakllanishi

?Materiya nima ?

+ Ob’ektiv reallikni ifoda etuvchi umumiy tushuncha
+ Olamdagi barcha moddiy ob’ektlar
- Olam haqidagi sub’ektiv xulosalar
- Sub’ektiv reallikni ifodalovchi umumiy tushuncha
- Inson va uning mavjudligi

?Harakatning 2 muhim tavsifi

+ O’zgaruvchanlik, rivojlanish
+ Hodisalarning sifat holati o’zgarishi
- Barqarorlik nisbiylik
- Beqarorlik, uzluklilik
- Uzluksizlik

?Me’yor nimani ifodalaydi?

+ Miqdoriy chegarani
+ Sifat va miqdor birligini
- Nisbiy barqarorlikni
- Asosiy xususiyatlarni
- O’tkinchi xususiyatlarni

?Materiyaning ob’ektiv reallik va substantsiya sifatidagi asosiy belgisini ko’rsating

+ Ongga bogliq bo’lmagan holda mavjudligi
+ Ongga nisbatan birlamchiligi
- Bilish mumkin emasligi
- Bilish mumkinligi
- Sezgilarga nisbatan birlamchiligi

?In’ikosning asosiy shakllarini ko’rsating

+ Notirik tabiatda in’ikos
+ Tirik tabiatda in’ikos
- Ijtimoiy borliq in’ikosi
- O’simliklarda yuzaga keladigan o’zgarishlar
- Barchasi to’g’ri

?Tirik tabiatdagi eng oddiy in’ikos turini ko’rsating

+ Seskanish
- Psixik in’ikos
- Sezgi
- Ong
+ Ta’sirlanish

?Inson faoliyatidan tashqari turuvchi va unga bogliq bo’lmagan tabiat nima

+ Birinchi tabiat
- Ikkinchi tabiat
- Tabiiy muhit
- Sun’iy muhit
+ Azaliy tabiat

?Inson nimaning mahsuli

+ Biologiklikning
- Moddiylikning
+ Ijtimoiylikning
- Ma’naviylikning
- To’g’ri javob yo’q

?Til, bilim, ong, mahsulot ishlab chiqarish, nutq, tafakkur kabilar insonning qaysi xususiyatlarini tashkil qiladi?

- Biologik
- Individual
+ Sotsial
- Psixik
+ Ijtimoiy

?Olamning asosida modda ham, tabiat ham emas, balki ideallashgan raqamlar yotadi, degan fikrlar kimniki?

- Suqrot
- Epikur
- Demokrit
+ Pifagor
+ Pifagorchilar ittifoqi

?"Veda"larning muqaddasligini tan oluvchi falsafiy maktablar.

+ Vedanta, mimansa
+ Sankx’ya, n’yaya va vaysheshika
- CHorvaka-lokayata, buddizm va jaynizm
- Vedanta va buddizm
- CHorvaka-lokayata va vaysheshika

?"Veda"larning muqaddasligini tan olmaydigan falsafiy maktablar.

- Vedanta, mimansa
- Sankx’ya, n’yaya va vaysheshika
+ CHorvaka-lokayata, buddizm
+ Jaynizm
- CHorvaka-lokayata va vaysheshika

?Borliqning asosini suv tashkil etadi deb tushuntiruvchi yunon faylasufi.

- Demokrit
- Arastu
+ Fales
- Suqrot
+ Milet maktabi vakillaridan biri

?Dunyo - cheksiz, gazsimon apeyrondan iborat deb izohlagan faylasuf.

+ Anaksimandr
- Fales
- Ksenofan
- Zenon
+ Milet maktabi vakili

?Oqar suvga bir soniyada ikki marta tushish mumkin emas, chunki suv har daqiqada yangilanib turadi, degan fikrni bildirib, olamdagi narsalarning harakatda ekanligini izohlab bergan faylasuf.

+ Geraklit
- Demokrit
- Zenon
- Ksenofan
+ Efes shahrilik faylasuf

?Dialog shaklida asarlar yozib qoldirgan mutafakkir.

+ Aflotun
- Pifagor
- Epikur
- Demokrit
+ Afina davlati boshlig’i

?Yevropada yangi davr falsafasida ilmiy bilish metodlarini ishlab chiqqan faylasuflar...

+ F.Bekon
- Spinoza
+ Dekart
- Leybnits
- Gobbs

?Gegel’ falsafiy ta’limotining asosi nimadan iborat?

+ Borliqning asosida "mutlaq g’oya" yotadi deyuvchi ta’limot
- Olamni bilish mumkin emas deyuvchi qarash
- Borliqning asosini atomlar tashkil etadi degan qarashlar
+ Borliqning asosini “dunyoviy ruh“ tashkil etadi
- Dunyo moddiy narsalardan tashkil topgan deyuvchi fikr

?Gegel’ qaysi ta’limotni rivojlantirdi?

- Falsafaning bilish nazariyasini
- Ilmiy bilish usullari to’g’risidagi ta’limotni
+ Dialektikaning qonunlari haqidagi ta’limotni
+ Dialektika kategoriyalari haqidagi ta’limotni
- Materiya to’g’risidagi ta’limotni

?Inkorni inkor tushunchasi.

- Hamma joyda bir tekis sodir bo’ladigan jarayon
+ Ikki yoki undan ortiq inkor etishlar bilan rivojlanish jarayoni
- Eski va yangi narsa o’rtasidagi bog’lanish
- Rivojlanishning to’g’ri yo’l bilan borishi
+ Rivojlanishning spiralsimon xarakteri

?Ong nima?

- Sub’ektiv reallikni ifodalovchi falsafiy tushuncha
+ Voqe’likning inson miyasidagi in’ikosining oliy ruhiy shakli
+ Ijtimoiy taraqqiyot mahsuli
- Moddiylikning maxsus namoyon bo’lish shakli
- Yuksak darajada tashkil topgan materiyaning mahsuli

?Elementar zarrachalar nima degani?

+ materiyaning muayyan bir darajasiga oid strukturaviy elementlari
- materiyaning eng oddiy elementlari
- fizik xodisalarni tag’riflovchi tushunchalardir
+ mikroolamning eng mayda elementlari
- mayda kvantlar

?Markaziy Osiyo mutafakkirlari bu:

+ Beruniy
+ Farg’oniy
- Bedil
- Ar-Roziy
- Al’-Kindiy

?Kim birinchi bo’lib materiya tushunchasini xissiy dunyoning xilma xilligini sababi sifatida ishlatgan.

- Geraklit
- Demokrit
+ Aflotun
+ Platon
- Arastu

?Antik faylasuflardan qaysi biri "materiya va "shakl" borliqning asoslari degan ?

- Epikur
- Geraklit
+ Arastu
- Fales
+ Aristotel’

?Falsafiy dunyoqarash uchun zarur bo’lmagan jixatlarni ajratib bering?

- Nazorat qilish
- Sistemalashganlik
+ Mavxumlik tushunchasi
+ Baholash jixati
- Aql va tajribaga asoslanish

?Yakka hodisalar asosida yotgan umumiylikni go’yalar , matematik bilimlarda izlagan ?

- Fales, Geraklit
+ Pifagor, Aflotun
- Demokrit, Epikur
+ Pifagorchilar
- Arastu, Anaksimandr

?Markaziy Osiyo mutafakkirlari bu:

+ Beruniy,Farg’oniy , Ibn Sino, Forobiy
- Ibn Ro’shd , Ulugbek, Ibn Sino
- Forobiy, Navoiy, Mirzo G’olib
- Ash- SHaxristoniy, at-Termiziy,al-Buxoriy
+ Al-Moturidiy, Marg’inoniy, Balogardon

?Ob’ektiv reallik turlarini ko’rsating;

+ fizik, ijtimoiy reallik
- materiya va ong
- nazariya va amaliyot
+ notirik va tirik tabiat
- siyosat va iqtisod

?Materiyaning metafizik tushunchasi nima bilan bogliq?

- modda jismdan iborat bo’lishi
- cheksiz xususiyatlarga egalik
+ materiya harakatining cheklanganligi
+ o’zgarmaslik, cheklanganlik
- o’zgaruvchanlik, ziddiyatlilik

?"Hindiston", "Yodgorliklar", "Mineralogiya" asarlarining muallifi kim?

+ Beruniy
- Forobiy
- Ibn-Sino
+ "Geodeziya" asarining muallifi, O’rta Osiyoda birinchi yer globusini yaratgan alloma
- al-Gazzoliy

?Emanatsiya nazariyasi kimlarning ta’limotiga xos?

- Yassaviy, Naqshband
+ Forobiy, Ibn Sino
+ Ibn Ro’shd, Ar-Roziy
- Al-Kindiy, Zamaxshariy
- Navoiy, Bedil

?O’rta asr mutafakkirlaridan kimlar fanlar klassifikatsiyasi bilan shug’ullangan?

- Beruniy
- Xorazmiy
+ Forobiy
- Farg’oniy
+ Ibn Sino

?Qaysi faylasuflar borliq masalasini o’rganmaganlar?

+ Sokrat
+ Konfutsiy
- Platon
- Gegel’
- Arastu

?Yangi davr falsafasining xususiyatlari - bu:

+ Metafizik tabiatga egaligi
+ Mexanistik xarakterdaligi
- Sxolastik tabiatga egaligi
- Diniy xarakterdaligi
- Idealistik xarakterdaligi

?Qaysi falsafiy oqim ilmiy bilishning vazifasi – Xudoning mavjudligini asoslab berishdan iborat, deb hisoblaydi?

+ Neotomizm
+ Tomizm
- Ekzistentsializm
- Pragmatizm
- Neopozitivizm

?Bilish manbaini ratsionalizm nimada ko’radi?

+ Aqliy bilishda
+ Abstrakt tafakkurda
- Tajribada
- Intuitsiyada
- Borliqda

?Ongning tabiati nimada ifodalanadi?

+ Real dunyo bilan aloqadorligi
+ In’ikosning oliy shakli sifatida
- Ma’lumotni qayta ishlashda
- Moddiy asosga egaligida
- Fikr teranligiga