Atom yadrosi ya zarralar fizikasi



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet285/314
Sana31.12.2021
Hajmi6,32 Mb.
#264351
1   ...   281   282   283   284   285   286   287   288   ...   314
Bog'liq
муминов-atom yadrosi va zarralar fizikasi

B + S + C + b  
-------- --------- . 
(7.7.1)
Rang  tushunchasi  kiritilgach,  kvarklar xili  ularning  xushbo‘yligi  deb 
atala boshlandi,  y a’ni  kvarklar u , d v a s  xushbo‘ylikka ega deyiladi.  Har 
xil xushbo'ylikli kvarklar massalar bo‘yicha bir-biridan farqlanadi,  lekin 
rangli  bir xil  xushbo‘ylikka ega boMgan  kvarklar bir-biridan  faqat rangi 
bilan  farqlanadi.  Kvark  nazariyasiga  rang  tushunchasi  kvark  statikasi 
muam mosini  hal  qilish  uchun  kiritilgan  edi.  Kvarklarni  adronlar  ichida 
bir-biri bilan bogMab, ushlab turuvchi kuch shu rang tufayli yuzaga keladi 
deb qaraladi.
K varklar o ‘zaro  massasiz,  spini  1  ga teng  boMgan  glyuonlar  (glue —  
inglizcha yelim) bilan ta’sirlashadi. Kvarklarning glyuonlar almashinuvida 
kvarklam ing rangi  o ‘zgaradi,  turi  esa o ‘zgarmaydi,  qolgan  kvant sonlari 
saqlanadi.  M asalan,  w-kvark glyuon  berib yoki  glyuon  olib,  w-kvarkning 
b o sh q a  ran g id a   nam oyon  boMadi.  G lyuonlar  kv ark siz  ham   o ‘zaro


ta ’sirlashishi  m umkin.  Lekin  elektrom agnit  m aydon  fotonlari  bunday 
xususiyatga ega emas.
G lyuonlar soni 8 ta hisoblanadi. H ar bir glyuon rang va antirangga ega 
boMsa,  3  ta rang va antirangdan  9  ta kom binatsiya tuzish  mumkin:
RR  RG  RB
GR  GG  GB
BR  BG  BB
B u n d a   h a r  q a n d a y   k o m b in a ts iy a   g ly u o n g a   m o s  k e la d i.  B u 
kom binatsiyada diagonal  bo‘yicha joylashganlarigina RR, GG,  BB  lar oq 
rang  bir-birlariga  alm ashganda  rangini  o ‘zgartirm aydi,  bulardan  ikkita 
kom binatsiya tuzish mumkin, qolganlari oltita rangga ega. Shunday qilib, 
jam i  8  ta boMadi.
Kvark  nazariyasiga  ko‘ra,  kvark  atrofida  hosil  boMgan  rang zaryadi 
kvarkdan  uzoqlashganda  o ‘zgarm aslig i,  balki  o rtish i  lozim .  B uning 
natijasida  kvarklar  orasidagi  m asofaning  ortishi  bilan  ularning  o ‘zaro 
ta’sir energiyasi ortib ketadi. Kvarklar adron ichida, b ir-b irig a ju d a  yaqin 
joylashganligi  uchun  ular orasidagi  o ‘zaro ta ’sir kam   va  kvarklar zarra 
ichida o ‘zlarini erkin zarralar kabi tutadi.  K varklar orasidagi m asofaning 
ortishi  bilan  sistem aning  rang  zaryadi  ortib  ketib,  ular  orasidagi  ta ’sir 
energiya  ham   ortadi.  Shuning  uchun  kvarklarni  m arkazda  erkinlikda, 
periferiyda esa «qullikda, asirlikda» deyishlik m um kin.  Balki kvarklarni 
erkin  holatda kuzatilm asligi  ham   m ana shundan  boMsa kerak. A dronlar 
ichida  kvarklarning  o ‘zaro  kuchli  bogMangan  boMishi  uchun  m asofa 
ortishi  bilan  kvark  rangi  zaryadining  cheksiz  ortishi  z a ru r  emas.  Rang 
zaryadining  ortishi  energiyaning  yangi  kvark  va  an tik v ark  ju fti  hosil 
boMishiga yetarli boMgan qiym atiga qadar ortishi d arajasida o ‘zgarishiga 
sabab  boMsa,  yetarli  boMishi  m um kin.  R ang  za ry a d i  sh u   qiym atga 
erishganda  yangi  kvark-antikvark ju fti  hosil  boMadi.  A d ron  ichida  tez 
elektron urib chiqargan kvark o ‘rnini yangi hosil boMgan kvark egallaydi. 
Urib chiqarilgan kvark esa yangi hosil boMgan an tik vark bilan qo‘shilib 
m ezonni  hosil  qiladi  (7.4-rasm ).



Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   281   282   283   284   285   286   287   288   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish