Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

d d d
 
д
0  =  
u d d
 
д
+  =  
uu d
 
д
++ 
=  intu 
1232 Me V 
=  
dss 
IP
  =  
uds
 
E+  =  
uus
 
1385 
MeV
S"  ” 
dss
 
H °  =  
uss
 
1530 
MeV
Q '= 
sss
 
1672 
MeV
Kvarklar yarim  spinli  fermionlardan  iborat  boMgani  uchun  ular Fermi-

---

Dirak statistikasiga bo‘ysunadi. Lekin, ba’zi barionlar, masalan, W_-gipcron 
uchta bir xil spin yo‘nalishiga ega boMgan 
5
 kvarklardan tashkil topgan deb 
tushuntirishga  to ‘g ‘ri  keldi.  Bu  esa  Pauli  prinsipiga  to‘g ‘ri  kelmaydi.  Bu 
qarama-qarshilikni bartaraf etish uchun turli mulohazalar o ‘rtaga tashlandi. 
M.I.Xan, Y.Nambu (ikkalasi ham AQ Sh dan), A.Tavxelidze (sobiq  SSSR), 
Y.Miyamoto  (Yaponiya)  lar har  bir  kvark  qo‘shimcha  kvant  songa,  ya’ni 
uchta  rangga  ega  boMishi  kerak  deb,  bu  muammoni  hal  etdilar.  Ranglar 
qizil, yashil  va ko‘k, antikvarklar esa «antiqizil» -  havo rang,  «antiyashil»
-   t o ‘q  q izil,  « a n tik o ‘k»  -   sa riq   tu sla n g a n   deb  h iso b la n a d i.  R ang 
tushunchasining kiritilishi kvarklar sonini  uch marta ko‘paytiradi.
E ndi  z a rra la r  qu yid ag ich a  tu z ila d i.  B a rio n la r  tu rli  ran g li  uchta 
kvarklardan,  mezonlar  biror  rangli  kvark  va  antirangli  antikvarklardan 
tashkil topadi.  Masalan,  Q "-giperon  endi ranglari  qizil  R (red), yashil  G 
(green) va ko‘k В (blue) boMgan uch s-kvarkdan tuziladi. M ezonlar kvark 
va antikvarklardan tuziladi, lekin ularning rangi oldin qizil-antiqizil, so‘ng 
yashil-antiyashil  va ko‘k-antiko‘k rangga alm ashinadi  (7.3-rasm ).
1974-yida AQSh ning Brukxeyven tezlatgichida Be-nishonini protonlar 
bilan  bom bardim on  qilishda  va  S ten fo rdd a  elek tro n -p o zitro n larn in g  
qarama-qarshi  oqimida  massasi  3,096  GeV  1/Ц>  zarra  k a sh f etildi.  Bu 
zarra yashash vaqti katta -  holat kengligi 60 keV, odatda bu kenglik  10 —  
70  MeV  lar  boMishi  kerak  edi.  Bu  yana  qandaydir  bir  kvant  soni  bilan 
man  etilgan  boMishi  kerak.  Bu  h o latn i  tushuntirish  uch un   to ‘rtinchi
7.3-rasm .

---

maftunkor kvark (inglizcha charm-maftun) soni kiritildi. // у   -mezon (ss)- 
kvarklardan tashkil  topgan.  Keyinchalik ko‘plab m aftunkor va pinhoniy 
m aftunkor zarralar topildi.
Masalan: