Atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi

UYG‘ONGAN HOLAT - atom, molekula va boshqa kvant tizim u-chun mumkin bo‘lgan energiyalarning diskret qatoridan eng kichik qiyma-tidan kattaroq energiyali tizim holati

UYG‘ONGAN HOLATNING DAVOMIYLIGI - tizimning uy-g‘ongan holatda bo‘lish vaqti

UYG‘ONISH - tizimni turg‘un muvozanat holatidan chiqarish

YADRO MODELLARI Yadroni modellar orqali tasavvur qilish zarurligi. Yadro modellari klassifikatsiyasi. Tomchi modeli. Fermi-gaz modeli. Kobik modeli. Umumlashgan yadro modeli.

YADRO REAKTSIYALAR Asosiy tushunchalari va ta’rifi. Yadro reaktsiyalarining kinematikasi. Yadro reaktsiyalarida saqlanish qonunlari. Yadro reaktsiyalarining kesimi va chikishi. Yadro reaktsiyalarining mexanizmi. To’g’ridan to’g’ri yuz beradigan yadro reaktsiyalar. Fotoyadro va elektroyadro reaktsiyalar. Neytronlar ishtrokidagi yadro reaktsiyalar. Yadro reaktsiyalarining amaliy qo’llanilishi. Aktivatsion analiz. Radioizotoplar ishlab chiqarish.

YADRO ELEKTRONIKASI - zarralar detektorlaridan keluvchi ax-borotni qayd qiluvchi, o‘zgartiruvchi va qayta ishlovchi elektron asboblar-dan foydalaniladigan yadro fizikasi usullari majmui

YADRO KUCHLARI Yadro kuchlarning o’rganish metodi. Deytron. Quyi energiyada neytron- proton sochilishi. Quyi energiyada nuklon sochilishi. Izotopik invariantlik. Yadroviy kuchlarning xususiyati. Yadroviy kuchlar nazariyasi.

YADRO NURLANISHLARNING MODDA BILAN O’ZARO TA’SIRI Zaryadlangan zarralarning muhit bilan o’zaro ta’siri. Zarra energiyasining atomlarni ionizatsiyalash va uyg’otishga sarf bo’lishi. Zaryadlangan zarralarning yugurish uzunligi. Neytronlarning modda bilan o’zaro ta’siri. Neytronlarning sekinlashishi. Gamma-nurlanishlarning modda orqali o’tishi. Nurlanishlarning biologik ta’siri va undan himoyalanish.

YAQIN TARTIB - moddaning kichik hajmlari ichida qo‘shni zarra-larning nisbatan tartiblangan joylashuvi

YAQIN TARTIB O‘ZARO TA’SIRLARI - moddani tashkil qiluv-chi qo‘shni zarralar orasidagi o‘zaro ta’sirlar

YARIMEMIRILISH DAVRI - radiofaol yadrolar miqdori o‘rtacha ikki martta kamayadigan vaqt oralig‘i

YARIMMETALL - atomlari kristall panjaraga va metall kristallga nisbatan 10²-10³ marta kam elektron o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan qattiq jism

YARIMO‘TKAZGICH DETEKTOR - asosiy elementi yarimo‘t-kazgich kristalidan iborat bo‘lgan zarralarni qayd qilish asbobi

YARIMO‘TKAZGICH FOTODIOD - elektrik o‘tishga, ikkita chi-qishga ega fotoelektrik yarimo‘tkazgich asbob

YARIMO‘TKAZGICH FOTOELEMENT - ishlashi fotogalvanik-samaradan foydalanishga asoslangan fotoelektrik yarimo‘tkazgich asbob

YORUG‘LIK - inson ko‘zi sezadigan takroriyliklar oralig‘idagi e-lektrmagnitik to‘lqinlar

YORUG‘LIK KVANTI - foton energiyasi

YORUG‘LIK MANBAI - spektrning ko‘rinuvchi ultrabinafsha va infraqizil sohalarida elektrmagnitik energiya nurlangichi

YORUG‘LIK NURI - yorug‘lik energiyasi tarqaladigan chiziq

YORUG‘LIK NURLOVCHI DIOD (YORUG‘DIOD) - elektrik e-nergiyani elektrlyuminessensiya yordamida yorug‘lik nurlanishi energiya-siga aylantiruvchi yarimo‘tkazgich diod

YORUG‘LIK TO‘LQINI - o‘z tarkibida uzunliklari 0,4-0,76 mkm oraliqda bo‘lgan sinusoidal elektrmagnitik to‘lqinlar

YORUG‘LIK TO‘LQINI UZUNLIGI - yorug‘liklar tebranishining bir davri davomida monoxromatik yorug‘lik to‘lqinining tarqalish uzunligi