Atom tuzilishi. Kimyoviy bog‘lanish turlari. Atom

Metall bog‘lanish – bu kristallarda metall turidagi bog‘lanish ustunroq bo‘ladi. Ularni barcha A kichik guruh elementlari va 1-3 B kichik guruhlar tashkil qiladi. Ularni valentlik energetik sohalar bir- birini qoplaydi, butun kristall hajmida erkin elektronlarni umumiy sohasini hosil qiladi. QMK ga ega kristall strukturalarga misol – nikel, kumush, mis, oltin, temir – , platina, alyuminiy, qo‘rg‘oshin GZJ ga misol – magniy, kobalt, berilliy, rux, titan; HMK ga misol – temir – , xrom, molibden, volfram, tantal. Metall turdagi bog‘lanishlar uchun polimorfizm hodisasiga o‘rin bor – turli haroratlarda (bosimlarda) qattiq holatda turli hildagi kristall strukturaga ega bo‘lishi va ular allotropik shaklga ega yoki modifikatsiyalar deyiladi. Metallik bog‘lanish energiyasi kovalent bog‘lanishnikidan biroq kam bo‘ladi, shuning uchun metallar kovalent kristallarga

nisbatan pastroq, bug‘lanish erish haroratiga, kichikroq elastiklik moduliga hamda kattaroq chiziqli kengayishini harorat koeffitsiyentiga ega; metallar plastikroq, kamroq qattiq bo‘ladi; yaxshi elektr o‘tkazuvchanlikka ega.
Ionli bog‘lanish turli valentlikka ega elementlardan iborat murakkab kristallar uchun xarakterli. Elementlar orasida elektronlarni qayta taqsimlanishi sodir bo‘ladi, elektr jihatdan musbat element o‘zining valent elektronlarini yo‘qotadi va musbat ionga aylanadi, elektr jihatdan manfiy element ega bo‘ladi, o‘zini valent sohasini qurib tugatadi, mustahkam konfiguratsiyaga inert gazlarniki kabi. Misol: temir oksidi kristalli FeO, uning panjarasi manfiy zaryadlangan kislorod ionlari va musbat zaryadlangan temir ionlaridan tashkil topadi. Bu kristallarni bog‘lanish energiyasi bog‘lanishni ionli turidan kovalent kristall turiga yaqinroq bo‘ladi, ular metallik undanda molekulyar kristallarnikidan ustunroq bo‘ladi. Yuqori erish haroratiga, bog‘lanishga, yuqori elastiklik moduliga va chiziqli kengayishning past harorat koeffitsiyentiga ega.


Qattiq jismlar haqida ma‘lumotlar