Atom elektr stansiyasi

Vladimir LOBANOV,
Novovoronej AESning o‘quv markazi direktori:
— Ushbu o‘quv markazida malakasini oshirgan mutaxassislar aynan atom elektrostansiyasining boshqaruv pultiga ishga yuboriladi. Bu yerda barcha texnologik o‘qitish jarayonlari amalga oshiriladi. Nazorat boshqaruv pultiga o‘tiradigan xodim juda murakkab sinovlardan o‘tishiga to‘g‘ri keladi. AESda reaktorlarni boshqarish bo‘yicha yetakchi mutaxassis bo‘lish uchun markazda 3 yil tayyorlovdan o‘tishi kerak.

Darhaqiqat, Novovoronej AES nafaqat issiqlik va elektr energiyasi bilan ta’minlash, balki ko‘plab zamonaviy ijtimoiy ob’ektlar — sport komplekslari, maktabgacha ta’lim muassasalarini qurib berish, aholini ijtimoiy himoyalash borasidagi tadbirlarda ham faol ishtirok etib, homiylik yordamlarini ko‘rsatib kelayotgani e’tiborga molik.

Novovoronej shahar okrugi rahbari Nikolay Netyaganing so‘zlariga ko‘ra, hozirgi kunda stansiyada 4 000 nafar, atom elektr stansiyasiga xizmat ko‘rsatuvchi korxonalarda esa 3 yarim mingdan ziyod xodimlar ishlaydi. Stansiya sharofati bilan 32 ming aholi istiqomat qiladigan shu kichkina shaharning o‘zi butun Voronej oblasti sanoat ishlab chiqarish hajmining 11,6 foizini qoplaydi. 2017 yilda mahalliy byudjetga ajratmalar 6 mlrd. rublni tashkil etgan.

AESning xavfsizligiga hamon ikkilanayotgan yoki o‘tkinchi gaplarga ishonib, xavotiri bosilmaganlar uchun yana bir taskin bor. Agar sizda radiatsion faollik xavfiga nisbatan bir oz bo‘lsa-da, gumon saqlanib qolayotgan bo‘lsa, unda sizga ASKRO tizimi haqida ma’lumot beramiz. Xo‘sh, u qanday ishlaydi?

Gap shundaki, ushbu datchiklar atom elektr stansiyasi joylashgan shahar yoki hududda avtomatik rejimda ishlab turadi. Ular doimiy ravishda har daqiqa va soatdagi o‘zgarishlarni qayd etib boradi. Ma’lumotlar esa markaziy pultga yuboriladi. O‘ziga xos monitoring natijalari avtomatik ravishda maxsus veb-saytda ham aks etadi. Misol uchun, Novovoronej shahridagi radiatsion faollikning me’yoriy ko‘rsatkichi 10 mikrorentgen soatni tashkil etsa, bu ko‘rsatkich poytaxtimiz — Toshkent shahrida 12 — 14 mikrorentgen soatdan iborat ekan.