Atmosferani Ifloslantiruvchi Radioaktiv Moddalar

Tuzuvchilar:

I.HAKIMJONOVA. Toshkent shahs

M.Ulug’bek tumanida

112-maktabnsh kimyo fani o’qituvchisi.

D.AZAMATOVA Toshkent shaxar

M.Ulug’bek tumanidagi

207-maktab kimyo fani o’qituvchisi.

10-sonda berilgan testlar javobi:

1. D, 2. A, 3. V, 4. D,

5. V, 6. C, 7. D, 8. A,

9. V, 10. C, 11. D, 12. A,

13. C, 14. D, 15. D

MITGI DORIXONA

O’lkamizning ajoyib tabiati, serhosil, unumdor tuproi dasturxonimizning turli-tuman meva va sabzavotlarga doimo boy bo’lishini ta'minlaydi. Shulardan biri qovoqdir. Insoniyat qadimdan qornini to’ydirish, sog’lig’ini tiklash uchun qovoq mag’- zi, urug’idan samarali foydalanib kelgan.

Qovoqning vatani Shimoliy Amerikadir. Uni XV asrda Xrstofor Kolumb Yevropaga olib kelib, butun dunyoga tarqalishiga sababchi bo’lgan. Bugungi kunda O’zbekistonda qovoqning 150 xil navi yetishtiriladi. Qovoq dunyo xalqlarida turlicha ramziy ko’rinishlarga egadir. Masalan, Xitoyda u uzoq umr ko’rish, Hindistonda - bunyodkorlik va ishchanlik, Yaponiyada - omad, do’stlik ramzi hisoblanadi.

Yurtimizda qovoqdan pishirilgan taomlar sevib iste'mol qilinadi. Bejiz tabiatning mazkur mo’'jizasini "mitti dorixona" deb atashmaydi. Chunki ushbu sabzavotning tarkibida 20 ortiq mikroelementlar, organik moddalardan-oqsil, yog’, uglevodlar, yog’i tarkibida E, S vitaminlar, antimutagen moldalar mavjud. Antimutatsiya - avlodddn avlodga o’tuvchi, genlarning bu lishiga olib keluvchi jarayondir. Qovoq yordamida shamollash, yurak xastaligi, bo’g’im xastaliklari, buyrak, tish og’rig’i, revmatizm kasalliklarni davolash, ichakni tozalash mumkin. Tish og’riganida qovoq sharbatini burunga tomizish tavsiya etiladi.

Qovoq - kayfiyatni ko’tarish, fikrlashni, ishchanlikni oshiradi. Asab tizimidagi xujayralarni oziqlantiradi. Organizmdagi toksik moddalarni chiqarib yuboradi. Ortiqcha vaznni yo’qotishga yordam beradi.

Qovoq sharbati asal bilan qo’shib, nahorga och qoringa istemol qilinsa, vaznni kamaytiradi, agar olma ham aralashtirilsa ichakni tozalaydi. Qovoq sharbati tarkibida S.A.D vitaminlari mavjud. O’z tarkibida karatinoidlarni saqlash bo’yicha sabzi, 5 barobar, mol jigaridan 3 barobar ustun turadi. Tarkibidagi mavjud Fe, F vitaminlari kamqonlikning, kariyesning oldini oladi.

Tibbiyot fanlari doktori Ilhom Karimjonov qovoqni bolani to’g’ri oziqlantirish maqsadida 1 yoshdan boshlab uning ovqatiga qo’shishni tavsiyan etadi. Qovoqni kartoshka bilan birgalikda bo’tqa holiga kelgirib, iste'mol qilish ich qotish, gastrit, kolit, kamqonlik va uyqusizlikda tavsiya etiladi.

Qovoq urug’ida yog’dan tashqari gijjani tushirishga yordam beruvchi modda bo’lib, 150 gramm urug’ni xovonchada yanchib, bir qoshiq asal va 20 gramm qo’shib, aralashtirilib, ertalab nahorga istsemol qilinsa, yaxshi natija beradi.

Bugungi kunda respublikamizning turli o’quv muassasalarida, xususan Toshkent gibbiyot akademiyasida har yili "qovoq sayli" o’tkazilib, uning foydali xususiyatlari turli xil sahna ko’rinishlari, she'r va qo’shiqlar, taomlar ko’rinishida keng ommaga etkaziladi.

Poliz ekinining tomosha qovoq turi mavjud bo’lib, u iste’molga yaroqsizdir. Ammo mohir ustalar undan ajoyib san'at asarlari yaratadilar.