Atamalar izohi: Industrial sivilizatsiya

3. Mustamlaka va dominionlar bilan munosabat. Buyuk Britaniyaning hukmron doiralari mustamlakalardagi milliy-ozodlik harakatl arini qurol kuchi bilan shafqatsiz bostirdi. 1919-yili Hindistonning Armitsar shahrida ingliz qo‘shinlari tinch namoyishchilarni o‘qqa tutdi. Misrda inglizlarga qarshi qo‘zg‘olonni bostirish maq sadida jazo operatsiyasi o‘tka zildi. Shunga qaramasdan, 1922-yili inglizlar Misrning mustaqilligini tan olishga, Buyuk Britan iya Afg‘oniston va Eronning tashqi va ichki siyosatini nazorat qilishd an ham voz kechishga majbur bo‘ldi. Nihoyat, irlandlarn ing ozodlik uchun olib borgan yuz yillik kurashi muvaffaqiyatli yak unlandi. 1921-yil dekabrda Buyuk Britaniya dominion huquqiga ega bo‘lgan «Ozod Irlandiya davlatini» tan oldi.
Bu davrda Buyuk Britaniya bilan uning dominionlari – Kanada, Avst raliya, Janubiy Afrika Ittifoqi, Yangi Zelandiya o‘rtasidagi munosabatlarni 1931-yili qabul qilingan Vestminster statuti deb nomlangan hujjat belgilab berdi. Statutga ko‘ra o‘z ichki mustaqilligiga ega bo‘lgan dominionlar bilan metropoliya birgalikda Britaniya Millatlar Hamdo‘stligi nomli ittifoqni tashkil qildi.
4. Tashqi siyosat. 1930-yillarda o‘zining iqtisodiy, harbiy va ijtim oiy yutuqlarini namoyish qilayotgan Germaniyadan qo‘rqish hissi Buyuk Britaniya siyosatini belgilab berdi. Buyuk Britaniyada, umuman Yevropaning boshqa davlatlarida ham fashizm dan qo‘rqish hissi bo‘lajak urushda fashistlarning kuchlari Sovet Ittifoqiga qarshi qaratiladi, degan umid bilan qo‘shilib ketgan edi. Shu umid tufayli ular fashistlarning tajovuzkor siyosatiga faol qarshilik ko‘rsatm adi. Bu siyosat tarixda «tajovuzkorga yon berish» siyo sati nomini ol di.
Buyuk Britaniyada bu siyosat 1937-yili hokimiyatga kelgan bosh vazir Nevill Chemberlen nomi bilan bog‘liq. Boshlanishi muq arr ar bo‘lib qolgan urushni sharqqa qarab yo‘naltirish maqsadida Nevill Chemberlen Adolf Gitler, Benito Mussolini va Eduard Dalade bilan birgalikda 1938-yili Myunxen kelishuvini imzoladi. Kelishuv natijasida Chexoslovakiyaning, asosan, nemis millatiga mansub aholi yashaydigan Sudet viloyati Germaniyaga berildi. Amm o Germaniya bu bilan cheklanmadi. U 1939-yil 1-sen tabrda Polshaga bostirib kirdi va Ikkinchi jahon urushini boshlab berdi. 3-sentabr kuni Polshaning ittifoqchisi bo‘lgan Buyuk Britaniya Germaniyaga qarshi urush e’lon qildi va shu tariqa bosh lanib ketgan Ikkinchi jahon urushiga qo‘shildi.