Atamaga mos ta’rifni belgilang ajratilgan bo‘lak; aniqlanmish; atov gap; bitishuv; darak gap

8-sinf ONA TILI.
1. Atamaga mos ta’rifni belgilang.
1) ajratilgan bo‘lak; 2) aniqlanmish;
3) atov gap; 4) bitishuv; 5) darak gap;
6) hol; 7) kiritmalar; 8) mantiqiy urg‘u; 9) murakkab kesim; 10) ot kesim.
a. Gapning mazmun va ohang jihatdan ajratilgan bo‘lagi.
b. Aniqlovchi tobe bo‘lgan hokim bo‘lak.
c. Gap bo‘laklari bilan shakliy-grammatik bog‘lanmagan, asosiy fikrga qo‘shimcha fakt bayon qiluvchi, aniqlik kiritish va shu kabi maqsadlarda qo‘llanuvchi so‘z, so‘z birikmasi, gaplar.
d. Voqea-hodisa haqida tasdiq yoki inkor yo‘li bilan xabar beruvchi gap.
e. Ish-harakatning qay tarzda bajarilishini, uning bajarilishi sababi, maqsadi, o‘rni, payti va shu kabi belgilarini bildiradigan ikkinchi darajali bo‘lak.
f. Gapdagi biror so‘zning, bo‘lakning ma’nosini ta’kidlab ajratuvchi urg‘u,
g. Birdan ortiq so‘z bilan ifodalangan kesim.
h. Fe’ldan boshqa so‘z turkumlari, shuningdek, harakat nomi va otlashgan
sifatdosh shakllari bilan ifodalangan kesim.
i. Bosh kelishikdagi so‘z yoki otli birikma bilan ifodalanadigan bir tarkibli gap.
j. Tobe so‘zning hokim so‘zga grammatik shakl yordamida emas, balki tartib
va ohang orqali bog‘lanishi.
A) 1- a,2-b,3-i,4-j,5-d,6-e,7-c,8-f,9-g,10-h
B) 1- e,2-g,3-h,4-j,5-d,6-a,7-c,8-f,9-b,10-i
C) 1- e,2-b,3-h,4-j,5-d,6-a,7-c,8-f,9-g,10-i
D) 1- a,2-g,3-i,4-j,5-d,6-e,7-c,8-f,9-b,10-h
2. Qaysi gapda hokim qismi ega va to’ldiruvchi vazifasini bajargan aniqlovchili birikma qatnashgan?
A) Shiroq shohning ishonchsizlik ko’zi bilan qarayotganini fahmlab, o’z so’zining tog’riligni isbotlashga kirishdi.
B) Kimdir shunday kichkina teshikdan ho’kiz sig’ishiga aql ishonmasligi to’g’risida kishilarga gap maqullaydi.
C) Bema’ni fikrlar har kimda ham bo’ladi, faqat aqlli kishigina uni aytmaydi.
D) Shoirning yuragi sof tuyg’ulardan oziqlansa, uning ijod daraxti gurkirab bo’y cho’zadi.
3. Men yam-yashil o’tloqlarda dumalagan, chang ko’chalarda o’ynagan damlarimni unutolmay qiynalaman.
Ushbu gapda holli so’z birikmalari necha o’rinda qatnashgan?
A) 1 B) 3 C)4 D)2
4. Otdan yasalgan sifatlovchi holga tobelangan gapni aniqlang.
A) Yomg’irdan keyin paydo bo’ladigan kamalak jami ranglarni yettita ipga tortib turganga o’xshaydi.
B) Ilm-u ma’rifat e’zozlangan mamlakatda hech kim urush haqida bosh qotirmaydi, chunki ilm-u ma’rifat insonni yuksaklikka ko’taradi.
C) Qoraygan yerda bolalar ko’ylagiga qadaladigan o’n-o’n beshta tugma sochilib yotganini ko’rdi.
D) Tilagimiz shuki, hammangiz el
xizmatiga kamarbasta, fidoyi, ilmli farzandlar bo’linglar.
5. Quyidagilardan to’g’ri fikrlarni aniqlang.
1. Ma’lumotnoma matnida so‘zlovchi axborotni o‘z nuqtayi nazarisiz, xolis bayon qiladi.
2. Ilmiy, publitsistik va badiiy matnlar, shuningdek, insho ham ijodiy-tavsifiy matnning ko‘rinishlari.
3. Bilimlarni boyitish yoki namoyish qilish maqsadiga ko‘ra insho ikki xil bo‘ladi:
a) ta’limiy (joriy) insho;
b) sinov inshosi