Astronomiyadan ma’lumotnomalar


Neptunning Voyajer-2 yuborgan



Download 5,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/96
Sana30.03.2022
Hajmi5,92 Mb.
#519471
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   96
Bog'liq
1. Astronomiyadan ma\'lumotnomalar

 
Neptunning Voyajer-2 yuborgan 
fototasviri
.
 
Neptun yo‘ldoshi Tritonning 
Voyajer-2 yuborgan fototasviri. 
1989 yil.
 


Astronomiyadan ma’lumotnomalar
www.Orbita.Uz
kutubxonasi 
53
w
w
w
.O
r
b
it
a
.U
z
m
a

lu
m
o
tn
o
m
a
la
r
m
a
r
k
a
z
i.
Neptunning tabiiy yo‘ldoshlari: 
№ 
Tabiiy 
yo‘ldosh nomi 
Sayyora sirtidan 
o‘rtacha 
uzoqligi 
(ming km.) 
Aylanish 
davri
(kun) 
Diametri yoki 
o‘lchamlari 
(km) 
Ochilgan 
yili 
Kashf 
etgan olim / 
kosmik apparat 

Triton 
354 
17
*
4000 
1846 
U.Lassell 

Nereida 
5570 

300 
1949 
J.Koyper
 

Nayada 
48 
0.296 
50 
1989 
Voyajer-2
 

Talassa 
50 
0.312 
80 
1989 
Voyajer-2
 

Despina 
52.5 
0.333 
180 
1989 
Voyajer-2
 

Galateya 
62 
0.429 
150 
1989 
Voyajer-2
 

Larissa 
73.6 
0.554 
190 
1989 
Voyajer-2
 

Protey 
117.6 
1.121 
420 
1989 
Voyajer-2
 

S/2004 N 1 
105.3 
0.96 
18 
2013 
«Xabbl» teleskopi
 
10 Galimeda
15728 
1879.71 
48 
2002 
11 Psamafa 
46695 
9115.9 
28 
2003 
12 Sao 
22422 
2914 
44 
2002 
13 Laomedeya 
23571 
3167.85 
42 
2002 
14 Neso 
48387 
9374 
60 
2002 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
*
Boshqalarga nisbatan teskari yo‘nalishda aylanadi. 
Kashf etilishi 
Kashf etgan olim 
Urban Leverye
 
Iogann Galle 
Kashf etilgan joy 
Berlin, Germaniya 
Kashf etilgan sana 
23-sentyabr, 1846 yil 
Kashf etish usuli 
Matematik hisob-kitob 
Neptunning orbital ko‘rsatkichlari 
Perigeliy
 
4 452 940 833 km; 29,76607095 a.b. 
Afeliy
 
4 553 946 490 km; 30,44125206 a.b. 
Katta yarim o‘q
 (
α

4 503 443 661 km; 30,10366151 a.b. 
Orbita ekstsentrisiteti
 (
e

0,011214269; 
Siderik aylanish davri
 
60 190,03 kun; 164,79 yil. 
Sinodik aylanish davri
 
367,4 kun; 
Orbital tezligi
 (
v

5,4349 km/soniya; 
O‘rtacha anomaliya (
M
o

267,767281° 
Peritsentr argumenti 
265,646853° 
Og‘ishi 
1,767975° 
Yo‘ldoshlari 
14 
Neptuning fizik ko‘rsatkichlari
Ekvatorial radiusi 
24 764 ± 15 km; 
Albedo
 
0, 0,29 bond; 
Qutb radiusi 
24 341 ± 30 km; 
Ekvatorial aylanish tezligi
2,59 km/s-ya 
Sirt yuzasi (
S

7,6408·10
9
km
2

Sirtidagi ikkinchi kosmik tezlik 23,5 km/s-ya 
Hajmi (
V

6,254·10
13 
km³; Ko‘rinadigan yulduz kattaligi 
8,0-7,78
m
Massasi (
m

1,0243·10
26
kg;
Neptun atmosferasi tarkibi
O‘rtacha zichligi (
ρ

1,638 g/sm
3

Vodorod (H
2

80±3,2 % 
Ekvatoridagi erkin tushish tezligi (
g
) 11,15 m/soniya
2

Geliy (He) 
19±3,2%
O‘qining og‘ish burchagi 
28,32° 
Metan (CH
4

1,5±0,5 % 


Astronomiyadan ma’lumotnomalar
www.Orbita.Uz
kutubxonasi 
54
w
w
w
.O
r
b
it
a
.U
z
m
a

lu
m
o
tn
o
m
a
la
r
m
a
r
k
a
z
i.
Karlik sayyoralar 
 
XX asrning oxirgi yillarida va XXI asrning boshida Quyosh tizimining chetki qismida ko‘plab yirik 
osmon jismlari kashf etildi. Ular orasida Kvavar, Sedna va ayniqsa Erida alohida diqqatga sazovordir. 2005 
yilning 5-yanvar kuni kashf qilingan Eridaning massasi, shu choqqacha Quyosh tizimining eng chetki 
sayyorasi hisoblanib kelinayotgan Pluton massasidan ham ≈21% ga yirikroq bo‘lib chiqdi. Shu tufayli 
XAI
 
sayyoralar va asteroidlarning tasniflanishini qayta ko‘rib chiqish masalasiga duch keldi. 2006 yil Pragada 
bo‘lib o‘tgan XAIning XXVI Bosh Assambleyasida «sayyora», «asteroid» tushunchalariga rasmiy ta’rifni 
tasdiqladi va shuningdek, fanga yangi «
Karlik sayyora
» tushunchasini kiritdi. Unga ko‘ra, 
Quyosh atrofida 
davriy aylanadigan; gravitatsiya kuchlari ta’sirida gidrostatik muvozanatini saqlab tura oladigan; va shar 
shakliga yaqin shaklga ega bo‘lgan; ayni vaqtda, biror bir katta sayyoraning tabiiy yo‘ldoshi bo‘lmagan; o‘z 
orbitasida hokimlik qila olmaydigan (ya’ni, tevarak-atrofini boshqa osmon jismlaridan «tozalay»
1
 
olmaydigan) osmon jismi Karlik sayyora deb ataldi
.
Shuni alohida ta’kidlash joizki, bu tushuncha va ta’rif hamon astronom olimlar o‘rtasida munozaralarga 
sabab bo‘lib kelmoqda. Ayrim olimlarning fikriga ko‘ra, karlik sayyora tushunchasi uchun, bu nomga 
da’vogar osmon jismini Merkuriy yoki Oyga nisbatan taqqoslash orqali, soddaroq tasniflash tizimi qulayroq 
bo‘lar ekan. XAI tomonidan hozirda 5 ta karlik sayyora rasman e’tirof etilgan: Pluton, Serera, Makemake, 
Erida, Haumea. Olimlarning fikricha 
Koyper belbog‘i
 hududida yana 200 tagacha karlik sayyoralar bo‘lishi 
mumkin ekan.
Quyidagi jadvalda XAI tomonidan rasman e’tirof etilgan karlik sayyoralar haqida ma’lumotlar keltirilgan. 
(2014 yil 1-yanvar holatiga). 
Nomi 

Download 5,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish