Astragallar kimyosiga kirish


Sikloartanlarni Astragalus flexus Fisch dan ajratish



Download 1,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/35
Sana10.02.2022
Hajmi1,16 Mb.
#440941
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35
Bog'liq
astragal risola

Sikloartanlarni Astragalus flexus Fisch dan ajratish. 
Avval o’tqazilgan yupqa qavatli xromatografiya Astragalus flexus 
Fisch. O’simligining yer ustki qismida triterpenoidlar sikloartan 
qatoridagi mavjudligini ko’rsatgan. 5kg yer ustki qismidan 15 metanolli 
ekstrakt olib quyiltirildi. Olingan ekstrakt suv bilan suyultiriladi va avval 
etilatsetat bilan keyin n-butanol bilan ekstraksiyalanadi. Hamma holatda 
ham erituvchi rotor bug’latgichda haydaladi quruq holgacha. Etilatsetat va 
butanol ekstraktlari individual moddalargacha ajratish silikagelli kolonkali 
xromatografiyada o’tqazilgan.Yer ustki qismidan 8 ta sikloartan 
glikozidlari ajratilgan – sikloaralozid А (10),siklounifolizid D (11), 
siklosivirsiozid Е (8), siklosivirsiozid F (9), siklounifolizid В (12), 
siklosivirsiozid G (13), siklosivirsiozid Н (14), va astragolizid VII (15). 
Ajratilgan moddalar tuzilishi YAMR 
13
С, 1Н va ikkilamchi YAMR 
spektoskopiya orqali aniqlandi. Sikloaralozid А, siklounifolizid D, 
siklosivirsiozid Е va siklosivirsiozid F etilasetat fraksiyasidan, qolganlari 
butanol fraksiyasidan ajratilgan.
Astragalus 
flexus 
Fisch 
o’simligidan 
ajratilgan 
sikloartan 
glikozidlarining fizik-kimyoviy xissalari. 
Sikloaralozid А,С
36
Н
60
О
10
,238-241,0.00024 
Siklounifoliozid D,С
38
Н
64
О
11
,172-175,0.0003 
Siklosivirsiozid Е,С
40
Н
66
О
13
,252-254,0.022 
Siklosivirsiozid F,С
41
Н
68
О
14
,262-264,0.039 
Siklounifoliozid В,С
42
Н
70
О
15
,212-214,0.00034 


61 
Siklosivirsiozid G,С
46
Н
76
О
17
,226-228,0.029 
Siklosivirsiozid Н,С
47
Н
78
О
18
,258-260,0.00128 
Аstragalozid VII,С
47
Н
78
О
19
,289-292,0.00394 
Ma’lum sikloartan glikozidlarining identifikasiyasi 
Sikloaralozid А – А modda С
36
Н
60
О
10
, T.suyuq. 238-241ºС 
(metanoldan). А modda PMR spektrida kuchli maydonda yettita metil 
guruh signallari 0.90, 1.17, 1.22, 1.25, 1.32, 1.44 va 1.78 m.d. da, 
siklopropan xalqasi metilen guruhi proton signallari birprotonnli dublet 
AX sistemasida 0.19 va 0.51 m.d.,bu moddani sikloartanlarga tegishliligini 
tasdiqladi. YAMR 
13
С spektri siklopropan xalqa uglerod atomlari С-9, C-
10 va С-19 rezinirlanadi 20.92, 29.53 va 30.50 m.d.da. 
A modda YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlari tarkibida anomer proton 
signallari 4.92 m.d. da bo’ladi, hamda anomer uglerod atomniki 106.98 
m.d.da. Bu olingan modda monozid ekanligidan darak beradi.Monosaxarid 
uglerod atomlarining kimyoviy siljish yig’indisi bu monosaxarid β-D-
glyukopiranozaligidan darak beradi. 
YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlariga asoslanib 10 glikozid siklosiversigenin 
ekanligi isbotlandi. 
10 glikozidning YAMR 
13
С spektrlari va siklosiversigenin spektrlari 
solishtirilganda monosaxarid geninga C-3 gidroksil guruhi hisobida 
birikkanidan darak beradi. 
Siklounifoliozid D – В modda, С
38
Н
64
О
11
, T.suyuq. 172-175ºС 
(metanoldan).YAMR 
1
Н 11 glikozidida kuchli maydonda 0.56 va 0.24 
m.d. bir protonli debletlar AX sistemasida bo’ladi,ular siklopropan xalqasi 
metilen vodorodlari ga tegishli, hamda yetita kuchli maydonda metil 
guruhlar signallari 0.96, 1.02, 1.21, 1.35, 1.52, 1.55 va 2.02 m.д. 


62 
aniqlangan. YAMR 
13
С spektrida siklopropan xalqasi uglerod atomlari С-
9, C-10 va С-19 rezonirlanadi 20.93, 28.64 va 29.10 m.d. da 
11 glikozid PMR spektrida bitta uch protonli singlet 2.20 m.d. da bor, 
YAMR 
13
С spektridagi uglerod atomlari signali 21.20 va 170.3 m.d., asetil 
guruh borligini bildiradi. Aglikonning C-16 holatida asetil guruh 
bo’lganini quyi maydonga siljish B moddada PMR da ko’riladi. 
B modda YAMR 1Н va 
13
С spektrlaridabitta anomer protonning 4.98 
m.d. signalini va bitta anomer uglerod atominiki 106.70 m.d aniqlanish 11 
glikozid monozid ekanligidan darak beradi. 
Yuqoridagi ma’lumotlardan ko’rinayaptiki 11 modda 3-О- -D-
glyukopiranozid, 
16-O-atsetil-24R-sikloartan-3β,6α,16β,24,25-pentaol 
bo’lib Siklounifoliozid D ekan. 
Siklosivirsiozid Е – С modda, С
40
Н
66
О
13
, T.suyuq. 252-254ºС 
(metanoldan).Bu moddani siklosivirsiozid Е namunasi spektrlarini 
solishtirganda bir xilligi tasdiqlandi. 
Siklosivirsiozid F – D modda, С
41
Н
68
О
14
, T.suyuq. 262-264
о
С 
(metanoldan). YAMR 
1
Н va 
13
С D modda va siklosivirsiozid F spektrlarini 
solishtirganda bir xilligi tasdiqlandi. 
Siklounifoliozid В – Е modda, С
42
Н
70
О
15
, T.suyuq. 212-214
о
С 
(metanoldan). E modda YAMR 
1
Н spektrida kuchli moydonda 0.22 va 
0.55 m.d.AX sistemada bitta protonli dubletlar boe, hamda yettita metil 
geruxlari signali aniqlangan 1.02, 1.30, 1.32, 1.44, 1.48, 1.58 va 2.03 
m.d.Siklopropan xalqaning uglerod atomlari YAMR 
13
С spektrlari С-9, С-
10 va С-19 quyidagicha rezonirlangan 21.0, 29.4 va 30.2 m.d. da 
E modda YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlarida ikkita anomer protonlar 4.98 
va 5.42 m.d. da va ikkita anomer uglerod atomlari 105.01 va 106.2 m.d. 


63 
aniqlangan. 
Bu 
ma’lumotlar 
12 
glikozid 
biozidligidan 
dalolat 
beradi.YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlarni taxlili ikki o’lchamli spektrlar bilan 
solishtirilganda uglevod qoldiq D-glyukoza qoldig’ini bildirgan, ayniqsa 
birinchi qoldiqning C-2 atomiga ikkinchi D-glyukoza birikkandir. Shu 
taxlillarda genin qismi siklosiversigenin ekanligi va C-3 tomonidan 
glikozillangan ekan. 
Shunday qilib 12 glikozid 3-O-[β-D-glyukopiranozil(1→2)]-β-D-
glyukopiranozid-20R, 24S-epoksisikloartan-3β,6α,16β,25-tetraol bo’lib 
oldin aniqlangan Siklounifoliozid В ligi isbotlandi. 
Siklosivirsiozid G – F modda, С
46
Н
76
О
17
, T.suyuq. 226-228
о
С 
(metanoldan).YAMR 
1
Н spektrida F moddada kuchli maydonda 0.11 va 
0.64 m.d. AX sistemada bir protonli dubletlar bor, bu siklopropan xalqa 
metilen vodorodlariga xosdir. 
F modda YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlarida uchta anomer protonlar signallari 
4.82, 6.52 va 4.78 m.d., va uchta anomer uglerod atomlari signallari 
105.90, 101.98 va 105.90 m.d. aniqlangan. Bularning hammasi F modda 
triozid ekanligini isbotlaydi. 
13 glikozid YAMR 
1
Н va 
13
С spektlari siklosivirsiozid Е bilan 
solishtirilganda aniqlanganki geninnig C-3 bilan С-2′ D-ksiloza uglerod 
atomi bog’langan, quyi maydonga siljigan va L-ramnoza bilan bog’langan. 
Yupqa qavatli xromatografiya va YAMR 
1
Н va 
13
С siklosivirsiozid G 
va glikozid 13 spektrlari to’la ustma-ust tushgan. 
O’tqazilgan tekshirishlar asosida 13 glikozid siklosivirsiozid G ekan, 
tuzilishi 3-O-[α-L-ramnopiranozil(1→2)-β-D-ksilopiranozid], 6-O-β-D-
ksilopiranozid-siklosiversigenin ekan. 


64 
Siklosivirsiozid Н – G modda, С
47
Н
78
О
18
, T.suyuq. 258-260
о
С 
(metanolda).G modda PMR spektrida kuchli maydonda yetita metil 
guruhlar mavjud 1.04, 1.30, 1.30, 138, 1.45, 158, 1.87 m.d. va metilen 
guruhlar signallari 1,1,2,2-tetraalmashgan uch a’zoli xalqada AX 
sistemada bir protonli dubletlar 0.14 va 0.62 m.d. aniqlangan. Bu modda 
YAMR 
13
С spektrida siklopropan xalqa uglerod atomlari С-9, С-10 va С-
19 rezonirlangan 21.82, 28.62 va 27.50 m.d. 
Bu ma’lumotlar G modda triterpenoid sikloartan qatoridan ekanligini 
bildiradi. 
14 glikozid YAMR spektrida uchta anomer protonlari signallari 4.52, 
4.70 va 5.02 m.d. aniqlangan va ucta anomer uglerod atomlari 105.86, 
101.98 va 105.48 m.d. tegishlicha aniqlangan. Bu signallar D-ksiloza, L-
ramnoza va D-glyukozaga tegishlidir. 
G modda va siklosivirsiozidа F YAMR 
13
C spektrlaqri solishtirilganda 
D-glyukozaning C-6 holatda hamda L-ramnoza qoldig’ining С-2′ D-
ksiloza boyicha birxil bo’g’anishi tasdiqlandi, chunki uning signali past 
maydonga 3.78m.d. ga siljigan anomer uglerod atomi esa kuchli 
maydonga 2 m.d. siljigan agar siklosivirsiozidа F bilan solishtirilganda. 
G 14 moddani yupqa qavatli xromatografiyada siklosivirsiozid Н bilan 
solishtirilganda, hamda YAMR 
1
Н va 
13
С spektrlari solishtirilganda ular 
bir xilligi isbotlangan. 
Demak 14 glikozid siklosivirsiozid Н ekan. 
Astrogalozid VII – Н modda, С
47
Н
78
О
19
, Tsuyuq. 289-292
о
С 
(metanoldan).H-modda PMR spektri kuchli maydonda 0,20 va 0,59 m.d. 
AX sistemasining bir protonli dubletlariga ega, hamda yettita metil guruh 
signallarini 0.94, 1.27, 1.36, 1.36, 1.42, 1.67 va 2.01 m.d. beradi. YAMR 


65 
13
С spektrida uglerod atomlari С-9, С-10 va С-19 rezonirlanadi 21.08, 
29.02 va 28.92 m.d. da. Bu ma’lumotlar H modda triterpenoid sikloartan 
qatorligini tasdiqlaydi. 
YAMR 
1
Н va 
13
С spektrklarida uchta anomer protonlar 4.83, 4.88 va 
5.06 м.д., va uchta anomer uglerod atomlar 107.68, 104.96 va 99.02 
m.d.da signallari glikozid 15 ning triozidligini bildiradi. 15 glikozidning 
YAMR spektri va astragolozid VII spektrlari to’la ustma ust tushgan. 
Shunday qilib yuqoridagi ma’lumotlarga asoslanib 15 glikozid tuzilishi 3-
О-β-D-ksilopiranozid, 
6,25-di-О-β-D-glyukopiranozid-20R,24S-
epoksisikloartan-3β,6α,16β,25-tetraol bo’lib bu astragalozid VII ekan. 
Siklosivirsiozid Е va F kurs kiritilishi kalamushlarga 10 mg/kg 
dozada 10 kun davomida pula miokarda oshishiga keltirdi: glikogen 
darajasi 26,9 va 29.4% ga oshdi, kreatinfosfat esa– 11,4 va 42,8% 
tegishlicha oshdi. 
Tekshirilayotgan 
glikozidlar 
yurak 
mushaklarning 
lipid 
almashinishiga pozitiv ta’sir qildi, bu esa xolesterin, trigliseridlar, 
eterifuzirlanmagan to’yingan yog’lar (NEJK) darajasi pasayishiga 
keltirgan va ularda fosfolipidlar oshishiga keltirgan. Siklosivirsiozid F 
ning lipid almashinishi va energetik ta’siri yuqoridir, siklosivirsiozid Е –
metabolik ta’sirli riboksinga ozgina past kelgan. 
Siklosivirsiozid Е va F organizm sistemasini antioksidant xossaini 
aktivlaydi. Bu glikozidlar ta’sirida yurakdagi antioksidant sistemasidagi 
asosiy kalit fermentlar miqdori oshadi: katalaza – 20,3 va 28%; SOD 
(superoksiddismutaza) – 15,4 va 19,8% tegishli miqdorda.Bunda 
lipidlarning peroksidli oksidlanishi pasayadi, bu esa malon dialdegid 
(MDA) darajasini pasaytiradi 15,8 va 22,1%. 


66 
Tekshirilgan glikozidlarning kardiotrop yo’nalishi adrenalin miokardit 
tajriba jarayonida aniq ko’ringan. Glikozidlarni profilaktik davolash 
vaqtida berilganda patologik jarayonlarni rivojlanishini oldini oladi va 
buzilgan metabolik protseslarni joyiga keltiradi. Siklosivirsiozid Е va F 
miokardda 
uglevod-fosforli 
almashginishni 
normallaydi, 
glikogen 
miqdorini 38,6 va 60,3% ga oshiradi. Shu bilan birga pirouzum kislotasi 
miqdori oshadi 18,7 va 48,9% ga, sut kislotasi miqdori pasayadi yurak 
tomirlarida 14,6 va 33,9%
Shu sababli OVP miqdori ОQП (oksidlanish-qaytarilish potensiali) 
SK/PUK (sut kislotasi/pirouzum kislotasi) miokardial xujayralarda 5,3-
10,9 mVВ oshgan, aerob oksidlanishi aktivlanishidan darak beradi. Bunga 
tasdiq kreatinfoafastning miqdori oshishidir 26,4 va 30,8% ga. 
Tekshirilayotgan sikloartan glikozidlar siklosivirsiozid Е, F, 
sikloxivinozid В va aleksandrozid I aniq stress-protektor faollikni 
ko’rsatgan, buni aniqlash timus massasining o’zgarmagani, hamda 
selezenka va nadpochechnik massasining o’zgarmaganidan. 
Bir marta og’izdan oral glikozidlar 10 mg/kg dozada kiritilganda 
organlar massasini normallashtirgan. Sikloartan glikozidlari ta’siri 
riboksan ta’siriga yaqin. 
Shunday qilib tekshirilgan sikloartan glikozidlari kamtoksik moddalar 
ekan, intakt hayvonlar miokardidagi metabolik jarayonlarga yaxshi ta’sir 
ekan, bu yurak-tomir patologiyasida ham, hamda stress-protektiv faolligini 
ko’rsatadi.
A. сhivensis va Astragalus flexus yer ustki qismlarining methanol 
ekstraktlaridagi zikloartan glikozidlari in vitro har xil darajadagi sichqon 
mielomasi RSX xujayralar o’sishini susaytirgan. Testlar ko’rsatishicha 


67 
shishga (protivoopuxoleviy) qarshi faolligi A. Chivensisning yer ustki 
qismi methanol eritmasi 40 мkg/ml konsentrasiyada ko’rsatgan. 
Konsentrasiyani oshirganda shishga qarshi faolligi 36% oshgan. 
Sitotoksik ishlar ko’rsatdiki Astragalus chivensis Bungening yer ustki 
qismi methanol ekstrakti shis (opuxolga) qarshi maxsulotlar olishda 
qo’llanilishi mumkin. 
Siklosiversiozid А (1) 
Siklosiversiozid С (2) 
Adabiyotlarda ma’lumki immun sistemasini yaxshilash orqali rak 
kasalidagi insonlar xolatini yaxshilaydi. Olimlar tomonidan 

Download 1,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish