Astragallar kimyosiga kirish

Astragalus babatagigadan 
β-D-glyukopiranozid β-sitosterin. 
Ziklosiversiozid А, В, С, F. astrasiversianin IX, ajratilgan 
Astragallarni madaniylashtirish, ayrim astragallarning
 
ilmiy 
tahlili 
600 astragal turlaridan O’rta Osiyo va Qazog’istonda o’sadigan 350 
tasi endemik hisoblanadi. Mustafaev 1982 yilda ko’rsatishicha 
O’zbekistonda 254 astragal turi o’sadi. I.V.Larin taklifiga binoan 1951 yil 
astragalning 43 turini madaniylashtirish ijobiy baho berishi mumkin. 
O’simlik dunyosida yangi serhosil va ekologik barqaror dorivor, 
ozuqabop o’simliklarni yetishtirish aktual vazifalardan biri hisoblanadi. Bu 

---

48 
hislatlar dukakli o’simliklarning vakili Astragal hisoblanadi. Haqiqatdan 
O’zbekistonda bu o’simlikning 51 ta namunasi 19 turga tegishlisi 
tekshiruvdan o’tgan. Madaniylashtirilganda astragal birdan avj tez o’sgan, 
rivojlangan tezda generativ fazaga kirib ko’pgina hosil bergan. Bunday 
madaniylashtirilgan astragallar cho’l yaylovlarida ekish uchun mos chiqib 
tezda agrofitotsenozlarga sababchi bo’lgan. Laboratoriya sharoitida 
o’simlikning o’sishiga haroratning har xil ta’siri aniqlangan. Bundan 
tashqari 
o’sish 
jarayoni 
urug’larning 
skarifitsirlanganda, 
yoki 
skarifitsirlanmagandagi holati taxlil qilingan. Fenologik kuzatuvlar 
N.N.Veydman uslubida o’tqazilgan (1974); soni va o’sgan o’simliklar, 
yuqori yoshga borganlari vegetasiya fazasida ekilgan maydonda birinchi 
yil bo’yicha, keyingi yili ikki marta bahor va yozda) hisoblangan. 
O’simliklar o’sishi dinamikasi 100 o’simlikda tekshirilgan: har oyi. 
Hosildorligi to’la maydonchadagi o’simlik o’rib o’lchangan uch marta 
takrorlangan (Методические указания, 1979), o’simlikning kimyoviy 
tarkibi fazalar bo’yicha aniqlangan (Методы биохимического анализа 
растений, 1976), assimilyasilangan o’simtalar va barglarda suv miqdori 
o’lchov uslubida, suvli deficit L.S.Litvinov bo’yicha aniqlangan (1951), 
tomir sistemasining o’ziga xosligi M.S.Shalit bo’yicha aniqlangan. Ozuqa 
yemligi, yem massasining hazm bo’lishi Popov usulida aniqlangan, 1966).