|
Astragal tarkibidagi mikro va makroelementlar
Rux ko’pincha 100 ga yaqin fermentlar tarkibida uchraydi, ayniqsa
superoksiddimutaza kuchli antioksidant u bizning organizmda hosil bo’lib
erkin radikallar hosil bo’lishini oldini oladi. Rux immunitetni
mustahkamlaydi, xujayra hosil bo’lishi, yosharishi va o’sishiga kerak. Rux
inson gormonal sistemasini stimulirlaydi, muhim bezlar ishini regulirlaydi,
43
ayniqsa gipofiz, jinsiy bezlar, hamda podjeludochniy bezni. U DNK ni
stabillaydi xujayra immunineti jarayonida, qon hosil bo’lishda va ko’rish
organlarini, hid va ta’m bilishda, yaralar tuzalishida foydalidir. Rux insulin
sintezida kerak u esa qonda shakar miqdorini ozaytiradi.
Mis ko’pgina fermentlar faoliyatini kuchaytiradi, gemoglobin
sintezida qatnashadi, ichki bez sekresiyalari funksiyasiga ta’sir etadi.
Temirni hazm bo’lishi va utilizasiyasiga kerak, qonhosilbo’lishida
qatnashadi, suyak hosil bo’lishi va mustahkamlanishida qatnashadi,
shamollash oldini olishda va ayrim gormonlar hosil bo’lishini regulirlaydi.
Mis biriktiruvchi to’qimalar sintezida qatnashadi. Mis ishtirokisiz kollagan
va elastin inson organizmida hosil bo’lmaydi. Mis superoksiddismutaza
fermentining bir qismidir, u esa organizmni erkin radikallardan saqlaydi.
Mis defiziti bosh miya faoliyatini pasaytiradi, xolesterin miqdorini
oshiradi, immun sistema pasayadi. Mis sog’lom bola tug’ilishining
sababchisi. Nerv impulslarini tarqatuvchi neyromediatorlar to’g’ri
almashinishini regulirlaydi.
Temir qon hosil bo’lishiga ta’sir qiladi (gemoglobin hosil bo’lishiga
javobgar), ayrim gemtutuvchi fermentlar uchun kerak-ular oksidlanish-
qaytarilish jarayonining asosiy katalizatorlaridir. Qora jigar, jigar,
eritrozitlar, qon plazmasida to’planadi. Fe organizmga kislorod
etishtirishga kerak, nafas olish funksiyasi uchun va ATF sintezi uchun,
metabolizm protseslari va endogen, ekzogen moddalarni detoksikaziyalash
uchun, DNK sintezi uchun, toksik peroksid moddalar innaktivaziyasi
uchun ham kerak. Temir disbalansi temirdefitsit anemiya va boshqa
kasallar rivojlanishiga sabab bo’ladi.
44
Kaltsiy fosfor bilan birgalikda suyak to’qimalar asosida bo’ladi.
Ayrim muhim fermentlar faoliyatini faollashtiradi, organizmda ion
muvozanatini saqlaydi, nerv-mushak va yurak-tomir sistemalarida
bo’ladigan jarayonlarda qatnashadi, qon quyulishida ta’siri bor.
Organizmda antistress faoliyatiga ega, og’ir metall va radionukleidlarni
organizmdan chiqaradi, antioksidan effektga ega,antiallergik xossalarini
namoyon qiladi. Kalsiy yetishmasligi gipertonik krizislarni rivojlantiradi,
toksikozlar, qonda xolesterin miqdorini oshiradi. Mushaklar to’g’ri
faoliyatida kalsiyning roli katta.
Fosfor noorganik suyak to’qimalarida va xujayra membran to’qimalar
fosfolipidlarida uchraydi. Qon buffer sistemasi komponentidir, boshqa
biologik suyuqliklarda uchraydi, kislota-asos muvozanatini saqlaydi.
Organik fosfor shaklida xujayra o’sishi, bo’linishida qatnashadi, genetik
informasiyani saqlanishida hissasi bor. Energetik almashinish markazida
turadi, fermentativ jarayonlarda, vitaminlar bioximik jarayonida,
almashinish jarayonlarida qatnashadi, nerv impulsini, mushak siqilishini
regulirlaydi.
Magniy suyak hosil bo’lishida, nerv to’qimalari regulyasiyasida,
uglevodlar almashinishi va energetik almashinishda muhimdir.Qon
ta’minlashda magniy roli katta shu sababli qari odamlarga kerak. Magniy
kalsiy va kaliyni yutilishiga, hamda fermentlarning to’q’ri ishlashiga
kerak. Lekin magniy ko’p bo’lsa kalziy to’planishi pasayadi.
Kremniy arteriyalar tomirlarni elastikligi uchun muhim, elastin
tarkibiga kiradi va tomir mustahkamligi, elastikligi, o’tqazuvchaniligiga
sababchidir. Kremniy kamayishi aterosklerozga keltiradi.bunda tomirlar
45
devorlari yupqa qo’riqlanmagan bo’ladi qon oqishiga olib keladi shu
jumladan insultga ham.
Xrom mikroelementi uglevod almashinishini va qonda glyukoza
miqdorini regulyasiyalaydi. Glyukozaning xujayra membranalardan
o’tqazuvchanligini oshirishda insulin bilan birgalikda qatnashadi. Xrom va
insulin hosil bo’lgan kompleks qon tarkibidagi glyukoza miqdorini
meyorlaydi. Bunda xrom insulin va toqimalarni ta’sirini regulirlaydi va
insulin miqdorini organizmdagi talabni kamaytiradi. Shu sababli xrom
shakar diabeti kasallarida kerakdir. Xrom bolalarda yetishmasa u ularning
o’sishini sekinlashtiradi, katta yoshlilarda esa yuqori nerv faoliyatining
buzilishiga, spermatazoidlarning faoliyatini yomonlaydi.
Marganets
mushak
qavati
tonusi
devoriga
ta’sir
qiladi,
tomirkengayishi effektiga ega va spazmalarni yo’qotadi. Arteriya devorlari
mushaklarini zo’riqishini pasaytiradi shu hisobida qon bosimini
pasaytiradi.
Selen hayotni uzaytiradi, u kuchli antioksidant, rak va yurak
kasallarida radiatsiya toksik ta’sirini va og’ir metillarni yo’qotishda
foydali. Selen miqdori organizmda normada bo’lsa ko’pgina rak kasali oldi
60–70 % oldi olinadi, 30–40 % holatda qon bosimi pasayadi va qon
tarkibida glyukoza (o’rtacha 30 % pasayadi). Selen kuchli immunitet
stimulyatori. U ko’p yashash stimulyatori, xotirani mustahkamlaydi, nerv
sistemasiga ijobiy ta’sir qiladi, organizmning umumiy tonusini oshiradi.
Selen
organizmda
to’plangan
oksidlanish
maxsulotlarining
to’planishdan saqlaydi, umuman organizmda to’qimalarni o’sishi,
rivojlanishi va yosharishiga ta’sir qiladi.
46
А. рterocephalus,
tarkibini tekshirganda undan siklosiversiozid Е и F
glikozidlar ajratilgan. Ular tegishlicha (0,95%va 1,45% quruq massaga
nisbatan tegishli tartibda ajratilgan O’simlikni ekstraksiysini uy sharoitida
etanol (methanol) bilan 5marta qayta qayta o’tqazilgan.Yupqa qavatli
xromatografiya
Silufol plastinkasida o’tqazilgan.Kolonkali xromatografiya
KSK silikogelida
50-100 мкм donachalida o’tqazilgan.yupqa qavatli
xromatogramani ochishda 20%-li fosforvolfram kislotasining etanoldagi
eritmasini sepib 100-110°С da quritib aniqlangan.
2-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
